Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi

1955 Bağdat Paktı Nedir?Neden Kuruldu? Neden Dağıldı?

Soğuk Savaş döneminde gerek Türkiye’de gerek dünyada gerekse Türkiye’ye yakın coğrafyalarda özellikle Orta Doğu’da pek çok önemli olay yaşanmıştır. Soğuk Savaş döneminin en önemli olayı 1948 yılında İsrail’in kurulması olmuştur. İsrail’in kurulması ile başlayan süreçte 1948 Arap-İsrail Savaşı patlak vermiş ve bu savaşın sonucunda bölgede önemli sonuçlar yaşanmıştır. Soğuk Savaş döneminin bir diğer önemli olayı ise 1955 yılında imzalanan Bağdat Paktı olmuştur. Daha önceki yazılarımızda Soğuk Savaş döneminde bölgede yaşanan diğer önemli olaylardan söz etmiştik. Bu yazımızda ise kısaca 1955 Bağdat Paktı’ndan, pakta katılan, karşı çıkan ve tarafsız kalan ülkelerden söz edeceğiz. 

1955 Bağdat Paktı 

1955 Şubat’ında Türkiye ile Irak arasında Irak’ın başkenti Bağdat’ta bir ittifak antlaşması imzalanmıştır. İki taraf arasında imzalanan pakta daha sonra İngiltere, Pakistan ve İran da dahil olmuştur. Ancak pakta diğer Orta Doğu ülkeleri sıcak bakmamıştır. 

  • Pakta Katılanlar: Irak, İran ve Pakistan
  • Pakta Karşı Çıkanlar: Mısır, Suriye, Suudi Arabistan ve Yemen
  • Tarafsız Kalanlar: Ürdün ve Lübnan 

Orta Doğu ülkelerinin bu şekilde bir bloklaşmanın içine girmesi, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği, SSCB’nin işini kolaylaştırmış ve paktın amacına ulaşmasını engellemiştir. 

Nitekim paktın imzalanmasından 2 sene sonra başlayan Suriye Bunalımı da Suriye’nin SSCB’ye yakınlaşmasının bölgedeki diğer ülkeler tarafından rahatsızlıkla karşılanması nedeniyle çıkmıştır. SSCB ve ABD’nin bölgedeki çıkar savaşlarının giderek artması da yine bölgedeki diğer buhranları tetiklemiştir. Öyle ki 1957 Ürdün Buhranı ve 1958 Lübnan Bunalımının arkasında yatan sebep bu olmuştur. 

Paktın Dağılması

Irak’ta yapılan darbenin ardından monarşik düzen sona ermiş ve 24 Mart 1959 tarihinde resmen pakttan çekildiğini açıklamıştır. Irak’ın pakttan ayrılmasının ardından paktın merkezi Ankara’ya taşınmış ve 18 Ağustos 1959 tarihinde adı CENTO olarak değiştirilmiştir. 

Cento’nun sembolü

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.