Ahmet Emin Yalman Kimdir? Hayatı ve Kişiliği

Osmanlı ve Cumhuriyet döneminin önemli ve aktif gazetecilerinden olan Ahmet Emin Yalman, ittihatçı ve cumhuriyet döneminde muhalif kişiliğiyle tanınır. 

Yalman özellikle Atatürk ve Menderes zamanında pek çok defa yargılanmış, eleştirilmiş ve çeşitli ithamlarla karşılaşmıştır.  Yazımızda Yalman’ı yakından tanıyacağız; 

1988’de Selanik’de doğdu. İstanbul Alman Lisesi’ni bitirdikten sonra, 1907 yılında İstanbul Hukuk Fakültesine başladı. 

Yalman Fakülte de öğrenciyken Sabah gazetesinde çalışmağa başlayarak gazeteciliğe ilk adımını attı. 

Hukuk Fakültesi’nden 1910 yılında mezun oldu.  Daha sonra ise ABD’ye giderek New York kentindeki Columbia Üniversitesi’nde gazetecilik ve felsefe dallarında doktora yaptı.

Yalman Türkiye’ye dönüş yaptığında ise Darülfûnun’da yani İstanbul Üniversitesi’nde, Ziya Gökalp’ın yanında sosyoloji asistanlığı yaptı. 

1916-1920 yılları arasında Siyasal Bilgiler Fakültesinde ders verdi. 

Aynı zamanda gazeteciliği de bırakmayan, çeşitli araştırmalar yapan Yalman, 1917 yılında Mehmet Asım Us’la birlikte Vakit gazetesini çıkarmaya başladı. 

Ancak 1920 yılında İstanbul’u işgal eden İngilizler tarafından yazılarından dolayı Malta’ya sürüldü.

1923 yılına Cumhuriyet’in ilanından sonra Vatan gazetesini çıkardı.Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası yanlısı yazılarından dolayı 1925 yılında İstiklal Mahkemelerinde yargılandı. Bunun üzerine Vatan gazetesi kapatıldı. 

Yalman 1925-1935 yılları arasında siyasetten uzaklaştı. 

1936 yılında Zekeriya Sertel’le birlikte Tan Gazetesini satın alıp bir süre yöneticiliğini yaptı. Diğer Tan Gazetesi sahipleriyle olan görüş ayrılığından dolayı gazeteden ayrıldı. 

1940 yılında tekrar Vatan gazetesini çıkarmağa başladı. 

II. Dünya Savaşı sırasında müttefikleri öven ve Nazileri yeren yazılar yazdı. 

Çok partili zamana gelindiğinde, Yalman Demokrat Parti’nin önemli destekleyiciler arasındaydı. 

Demokrat parti iktidara geçince bu desteğinden  irticai hareketler’e göz yumduğu kanısıyla yavaş yavaş vazgeçti.

Başbakan Adnan Menderes’i önceden övmesine rağmen onu da eleştirmeye başladı. Bu eleştiriler yüzünden Menderes ile arası bozulmaya başladı. 

1952’de Malatya’da 18 yaşındaki lise talebesi Hüseyin Üzmez tarafından suikaste ugramis,  ama kurtulmayi başarmıştır.  

1952 Kasım’ında ise, o ilişkiler, ne iyi, ne kötü denilebilecek bir durumdaydı.

1961’sonra ise sadece çeşitli gazetelerde köşe yazıları yazmakla yetindi. 1967 yılında “Devlet Kültür Ödülünü” aldı. Yaşamının son yıllarında hatıralarını 4 ciltlik bir kitapta toplayarak “Yakın Tarihimizde Gördüklerim ve Geçirdiklerim” adıyla yayınladı. Yalman, 19 Aralık 1972 tarihinde İstanbul’da öldü.

Kitapları

Gerçekleşen Rüya (1938) 

Havalarda 50.000 Kilometre (1943) 

Yarının Türkiye’sine Seyahat (1944) 

Sanfransisko’da Nefer Gördüm 

Naziliğin İçyüzü (1943) 

Turkey in My Time (1956) 

Yakın Tarihimizde Gördüklerim ve Geçirdiklerim (1970-1971, 4 cilt).