Kelimeler

Aktif, Proaktif, Reaktif ve Retroaktif Ne Demek?

Siyasi, ekonomik, toplumsal ve gündelik alanlarda karşımıza çıkan aktif, reaktif ve proaktif terimlerine artık hepimiz aşinayız. Peki bu birbirine benzer olan kelimelerin anlamları nedir?

Aktif:

Pasif olmayan, hareket haline, çevresine tepkiler verebilen organizma ya da durum, olay anlamlarına gelen dilimize Fransızcadan geçmiş bir sözcüktür. Bir gelişme, olay ya da durumun içinde olmaktır. Kısaca bir gelişmenin sonuçlarına etki edebilecek bir konumda olmak, aktiflik durumunu gösterir.

Reaktif:

Bir olay ve gelişme sonucu yapılan/girişilen eylemleri ifade eder. Reaktif bir kişi, bir olay olduktan sonra tepki veren kişidir. Kelime yine dilimize Fransızcadan geçmiştir. Örneğin bir futbol takımının gol yediği zaman ataklarını sıklaştırıp gol aramaya başlaması o takımın ”reaktif bir futbol” anlayışında olduğunu gösterir. Ya da ilk hamleyi karşı taraftan beklemek ”reaktif bir tutum”dur.

Proaktif: 

Bir olay ya da gelişmenin dallanıp budaklanmadan onu engellemeyi ve öngören bir tepki çeşididir. Reaktifin tam tersidir. Harekete geçmek için karşı tarafın hamlesi beklenmez. Örneğin Amerika Birleşik Devletleri’nin 11 Eylül Saldırıları sonrasında Eylül 2002’de açıklanan Ulusal Güvenlik Belgesi‘yle ABD’ye yönelik muhtemel bir tehdidin henüz gerçekleşmeden ortadan kaldırılmasını öngören ”önleyici müdahale” doktrini proaktif bir tutumdur.

Retroaktif: 

Bu üç kavramdan farklı olarak bir de retroaktif kavramı vardır. Retro, daha çok 1980 ve 1990’li yılların modalarını bilinçli olarak taklit etmek olsa da retroaktif kavramı ”öncel, öncekileri kapsayan ya da yakın bir geçmişten başlayarak yürürlüğe giren” anlamındadır.

 

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.