Bilgi Oluşumundaki Etkenler ve Bilgi Aktları

Bilen bir varlık olan özne, evrendeki her şeye yönelir. Bilgi, bilenin (obje veya özne) bilinene (nesne veya suje) yönelmesi ve etkileşimde bulunması sonucu oluşan bir olgudur. Bu etkileşiminin sonucu olarak bilgi ortaya çıkar. Bilginin oluşmasında ise birkaç ana etkenin varlığından söz edebiliriz. Bunlar aktlar şeklinde; bilgi aktı, algı aktı, düşünme aktı, anlama aktı ve açıklama aktı olmak üzere toplamda 5 akttan oluşur.

Bilgi Aktı;

Algılamanın yanı sıra düşünme, anlama ve açıklama söz konusudur. Bunlara bilgi aktları denir. Bilgi aktlarında önemli olan sujedir. Çünkü nesneye yönelerek onu algılayacak ve anlayacak olan öznedir.

Algı Aktı;

Olgusal dünya ile ilişki kurmamıza yardımcı olur. Onunla çevremizi tanır ve çevremize yöneliriz. Nesnelerin sırasını, düzenini, şekillerini, renklerini ve kokularını yine algı aktıyla tanırız. Algı aktının gerçekleşmesinde duyu organlarımız önemlidir.

Düşünme Aktı;

Hem olgu dünyasını (somut dünya) hem de düşünsel dünyayı içine alır. Düşünmenin bir çok türü vardır; genelleme, karşılaştırma, hatırlama gibi zihni etkinlikler de düşünmenin bir kısmıdır. Fakat bilmek bakımından düşünme aktıyla algı aktı arasında bir fark yoktur. (Elimizdeki kalemin yeri düşmesini bilmemiz ve üçgenin iç açılarının 180 derece olduğunu bilmemiz gibi)

Anlama Aktı;

Özne, gerçekleşen bir olgunun ne maksatla yapıldığını kavrar. (Senin gözlerinden sınavları düşündüğünü anlıyorum) gibi.

Açıklama Aktı;

Öznenin nesne hakkında edindiği bilgileri nedeniyle, gerekçeleri ve kanıtlarıyla adım adım anlaşılmasını sağlar. (Bir yağmurun nasıl yağdığını kavramak gibi)