Osmanlı Tarihi

Cem Sultan Olayı Nedir? Cem Sultan Olayının Osmanlı Devleti’ne Etkileri Nelerdir?

Cem Sultan Olayı ya da Cem Sultan Vakası. Osmanlı Devleti’nde Fatih Sultan Mehmet’in ölümü üzerine Şehzade Beyazıt ve Şehzade Cem’in taht kavgasına girişmesi, Beyazıt’ın kardeşi Cem’den önce İstanbul’a gelerek hükümdarlığını ilan etmesi üzerine Cem Sultan’ın tepki göstererek devleti karşısına alıp savaşması ve yabancı devletlere sığınması olayıdır.

Cem Sultan Olayının Öncesi

Osmanlı Devleti’nde Yükselme Dönemi’nde bir duraklama dönemi olan II. Bayezit dönemi, Osmanlı Devleti’nin aynı anda Memlüklüler, Venedik ve İran’la savaştığı bir dönem olmuştur. Bu dönemde Osmanlı Devleti’nin en çok başını ağrıtan mesele Cem Sultan Olayı’dır. Osmanlı Devleti için Cem Sultan Olayı, kendi içindeki bir sorun olmuşken daha sonra uluslararası bir soruna dönüşmüştür. Peki Cem Sultan Olayı nedir? Cem Sultan Olayı’nın Osmanlı’ya etkisi nasıl olmuştur? Öncesi ve sonrası ile Cem Sultan Olayı nedir?

Cem Sultan Kimdir?

Cem Sultan ve Kabri

Cem Sultan, Fatih Sultan Mehmet’in oğullarındadır. Fatih Sultan Mehmet’in 30 yılı aşkın hükümdarlık süresinin sonunda oğullarından biri olan Cem Sultan, Fatih Sultan Mehmet’in Çiçek Harun’dan olma en küçük oğlu ve Beyazıt’ın küçük kardeşidir.

Cem Sultan, Fatih Sultan Mehmet’in Otranto Seferi’ne çıkarken 3 Mayıs 1481’de vefat etmesinin üzerine Amasya’daki abisi Beyazıt’a ve Konya’da bulunan kendisine haberciler gelir. Fakat Şehzade Cem’e gönderilen haberci yolda öldürülünce, Amasya’dan çıkıp İstanbul’a giden abisi Beyazıt devlet adamlarının da desteğini alarak tahta geçmiştir.

Kim Hangi Tarafta?

Fatih Sultan Mehmet’in ölümünden sonra tahta geçmesi gereken iki kişi Cem Sultan ve Beyazıt’tı. Şehzadeler, tıpkı ilerde meydana gelecek olan Yavuz Sultan Selim Vakasında olduğu gibi belirli tarafların desteğini toplamışlardı.

Devşirme devlet adamları ve ulema tahta geçecek olan kişinin Beyazıt olmasını istiyor; Yeniçeriler ve asker kökenliler ise Cem Sultan’ın Osmanlı Devleti’nin padişahı olması gerektiğine inanıyordu.

Cem Sultan’ın Tepkisi

Beyazıt’ın Amasya’dan yola çıkarak İstanbul’a gelip hükümdarlığını ilan etmesinin üzerine Şehzade Cem bu durumu kabul etmeyerek Anadolu ve özellikle Konya’dan toplamış olduğu kuvvetlerle Bursa’ya doğru ilerlemek ve kenti ele geçirip burada adına bir hutbe okutmuştur.

Bursa’da Adına Hutbe Okutması ve Yenişehir Savaşı

Devletin bu hamleyle birlikte iki hükümdarı olmuş fakat Osmanlı gelenekleri gereği böyle bir durumun kabul edilemez olduğu gerekçesiyle orta yol bulunmaya sağlanmıştır. Şehzade Cem’in Rumeli’de abisi Beyazıt’ın; Anadolu da kendisinin hükümdar olması teklifi Beyazıt tarafından uygun görülmeyerek reddedilmiştir. İki kardeşin arasının açılması üzerine Yenişehir’de yapılan savaşta büyük askeri çoğunluğu elinde bulunduran Beyazıt savaştan galip gelmiş ve Cem Sultan yenilerek Karaman dolaylarına çekilmek zorunda kalmıştır. Cem Sultan burada da tutunamayacağını anladıktan sonra Memlüklü Devleti’ne sığınmıştır.

Cem Sultan’ın Rodos Şövalyelerine Sığınması

İlerleyen süreçte gelen davet üzerine Rodos (Saint Juan) Şövalyelerine sığınan Cem Sultan, daha sonra Şövalyeler tarafından Fransa’ya teslim edilmiştir. Cem Sultan buradan da Vatikan’a gönderilmiş ve Papaya teslim edilmiştir. Fransa Kralı, İtalya’ya girerek Cem Sultan’dan bir Haçlı İttifakı kurması yönünde yardım talep etmiş ve kendisini teslim almıştır.

Cem Sultan, uzun bir süre Avrupalı devletlerin Osmanlı’ya karşı kullandığı bir koz olmuş ve hayatı sürgünde geçen Cem Sultan 1495’te vefat etmiştir.

Cem Sultan Olayının Osmanlı Devleti’ne Etkileri Nelerdir?

Cem Sultan vakası, Osmanlı Devleti’nin bir iç sorunu iken, Cem Sultan’ın önce Rodos Şövalyelerine daha sonra da Papaya sığınması üzerine devletin bir dış sorunu haline gelmiştir.

Cem Sultan ve Beyazıt olayının öncesinde devşirme kökenli ulema ve devlet adamları ile Türk kökenli yöneticilerin arasında iktidarda daha fazla söz sahibi olma mücadelesi yoğunlaşmıştır.

Bu dönemde devletin kendi iç meselesine çözüm bulmak için kendi mekanizmalarını meşgul etmesi Balkanlardaki fetih faaliyetinin yavaşlamasına hatta durmasına neden olmuş, Avrupalı devletler bu boşluktan yararlanarak kendi askeri ve siyasi otoriterlerini sağlamlaştırmışlardır.

İtalya’nın çizmesinde yer alan Otranto, Fatih Sultan Mehmet’in ölümü üzerine sekteye uğramış, Cem Sultan Olayının patlak vermesi üzerine buraya gereken önem verilmemiş ve Otranto kaybedilmiştir.

Cem Sultan’ın Avrupalı devletlere sığınması üzerine bu devletlere Osmanlı Devleti bakım masrafları ödemek durumunda kalmış, bu da devletin ekonomik yükünün artmasına neden olmuştur.

Cem Sultan Olayının patlak vermesinin ardından Osmanlı Devleti’ni kuruluşundan beri en çok zorlayan devlet olan Karamanoğulları, fırsattan istifade ederek yeniden Osmanlı’ya karşı taraf olmuş e sorun tekrar baş göstermiştir.

Endülüs Emevilerinin Kastilya ve Aragon Krallıkları tarafından katledilmesi olayına Osmanlı Devleti’nin hamlesi, Cem Sultan Olayı nedeniyle gecikmeli olmuş, bölgedeki Müslümanlara yardım yapılamamıştır.

Yine bu dönemde Cem Sultan’ın Memlüklülere sığınması, Osmanlı-Memlük gerginliğini iyice artırmıştır.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.