Çoban Çevgeni Nedir?

Çoban çevgeni nedir? İsmet Özel’in “Münacaat” şiirinde “Vay beni leylak kokusundan çoban çevgenine; arastadan ırmaklara çark ettiren dargınlık” mısralarındaki “çoban çevgeni” nedir ve ne anlama geliyor? Daha önceki yazılarımızda gündelik hayatta sıkça kullanılan veya kullanımı eskiyen çeşitli kelime, söz öbeği, tabir, deyim ve atasözlerinden söz etmiştik. Bu yazımızda ise kısaca “çoban çevgeninden” söz edeceğiz.

Çoban Çevgeni Nedir?

Çevgen, çöken çöven bitkisinin bir diğer adıdır. Türkiye’de 50’den fazla çöven türü bulunur ve çöven, yani şiirde geçen ismiyle çevgen, daha çok dağlarda açan bir çiçektir.

Şairin burada kast ettiği dargınlık, kendi hayatının da bir miladı olmuştur. Leylak, kokusu güzel bir bitkidir ancak leylaklar, daha çok şehirlerde ve konutların balkonlarındaki bir süs eşyası olarak kullanılır. Fakat çoban çevgeni, doğaya aittir, daha samimidir. Burada şair, doğaya ve samimi olana yöneldiğini anlatıyor.

Bir sonraki mısrada da bunu daha net bir şekilde anlayabiliyoruz. Zira şairin “arastadan ırmaklara” sözü bunu doğruluyor. Arasta, aynı tür malların satıldığı çarşı anlamına gelir. Bu da yine şairin şehir hayatından ya da yapaylıktan doğallığa ve samimiliğe yöneldiğini gösteriyor.

İsmet Özel’in şiirlerine bakıldığında hayatının önemli dönüm noktalarının olduğunu görüyoruz. Örneğin ”Evet İsyan” şiiri ile ”Celladıma Gülümserken” şiirleri birbirinden farklı temalardır. Ya da Münacaat, ötekilerinden çok farklıdır. Şairin 1974 yılında geçirdiği fikirsel değişim,şiirlerine de yansımıştır. Daha komünistvari bir kişiliğe sahip olan İsmet Özel, bu tarihten sonra şiirlerinde radikal bir değişime gitmiştir. İşte Münacaat;