Dinlemenin Önündeki Engeller ve Bazı Dinleme Engelleri Nelerdir?

Dinlemek, pek çoklarına göre konuşmaktan daha zor bir aktivitedir. Hatta “konuşmak mı? Dinlemek mi?” diye bir soru soracak olsak birçoğumuz bu soruya “konuşmak” olarak cevap verir. Etkili dinlemek, konuşmaktan çok daha fazla şey katar insana ki bu pek çok tecrübe ile sabittir. Daha önceki yazılarımızda etkili dinlemenin parametrelerinden bahsetmiştik. Bu yazımızda da bazı dinleme engellerinden ve dinlemenin önündeki engellerin neler olduğundan bahsedeceğiz. İşte Dinlemenin Önündeki Engeller ve Bazı Dinleme Engelleri.

Dinleme aktivitesinin sağlıklı bir şekilde devam etmesini ya da gerçekleşmesini engelleyen ve bazen de dinleyici kontrolünde olmayan bazı engeller söz konusudur. Dinlemenin önündeki engelleri ve bazı dinleme engellerini şu şekilde sıralamak mümkün:

Dinleyicinin Fiziksel Engel ve Rahatsızlıkları

Bu engel türü, bağlamdan bağımsız, kişinin tamamen kendisinden kaynaklanan bir engel türüdür. Burada engelden kast edilen şey dinleme yetisi değil, bundan bağımsız bir şekilde hastalık, ağrı, sancı, gibi iletişim literatüründe “gürültü” olarak bilinen birtakım faktörlerdir. Detaylı bilgi için ilgili makalemiz olan “İletişimde Gürültü” adlı yazıyı okuyunuz.

Düşünce Hızı

Dinleyicinin algılama ve kavrama yetenekleri ile ilgili olan düşünce hızında, dinleyicinin kapasitesi ön plana çıkmaktadır. Dinleyicinin bazı olaylarda anlatılanları kavrama ve anlama yetenekleri kısmen zayıf olabilir. Düşünce hızı, kişiden kişiye değişiklik gösterebilen bir parametredir.

Önyargılar

Dinleyicinin, aktivitenin kim tarafından, nasıl ve nerede yapıldığı gibi faktörlere takılması sonucu meydana gelen önyargılar, dinlemenin önündeki en büyük engellerden biridir.

Bölünmeler

Dinleyicinin konuşma sırasında dikkatini dağıtacak veya dikkatini başka bir yöne çekebilecek bölünme veya kesintiler de dinlemenin önündeki en büyük engellerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Herhangi bir ses; uçak, tren veya araba sesi veya dinleme esnasında çalan bir telefon dinlemede gerekli olan yoğunlaşma ve konsantrasyonu azaltır ve dinleme durumu ortadan kalkabilir.

Konuşanı Suçlamaya Yönelme Davranışı

Herhangi bir konu savunması veya konuşmacıyı tuzağa düşürme türündeki dinleme çeşididir. Bu engel türünde dinleyen, konuşan kişiyi zora düşürmek veya konuşanı suçlama gibi aktivitelerle dinlemeden uzaklaşır ve dinleme durumu ortadan kalkabilir.

Konuşma Ortamı ve Zamanı

Konuşma aktivitesinin yapıldığı vakit, bir dinleme engeli riski oluşturabilir. Örneğin ortamın ısısı, ışık durumu, ambiyansı veya kirliliği dinleme durumunu zayıflatabilir hatta ortadan kaldırabilir. Öte yandan konuşmanın gerçekleştiği zaman da yine dinleme için bir engel teşkil edebilir. Örneğin konuşmanın çok erken veya çok geç yapılması, dinleme engeline dönüşebilir.