Psikoloji

Doğuş Sırasına Göre Kişilik Özellikleri

İlk çocuk, tek çocuk, son çocuk, ortanca çocuk. Doğuş sırasına göre her çocuğun belirli bir karakter eğilimi vardır. Modern psikanalitik kuramcılardan biri olan Alfred Adler, insanların sosyal bir varlık olduklarını belirtmiş ve bu süreçte ailenin öneminden bahsetmiştir. Çocukların doğuş sırasının kişilik gelişiminde önemli bir etkiye sahip olduğunu belirten Adler, günümüzde hala geçerliliğini koruyan bir sınıflama yapmıştır:

En Büyük Çocuk (İlk Çocuk) 

• En büyük çocuklarda genellikle liderlik özellikleri gelişir. Fakat ikinci çocuğun doğmasının ardından Adler’in ifadesiyle “tacını kaybetmiş kral” gibi tahtlarından iner ve pabucu dama atılır. 

• İlk çocuklar, otoritelerini korumak için genellikle kardeşlerine baskı yaparlar ve despot bir tutum içinde olurlar. 

• Hayatları süresince kardeşlerinin doğal liderleridir. Anne babalarının eleştiri oklarını sürekli üzerlerine çekerler. 

• Rekabetçi olan ilk çocuklar genellikle başarı ve yeteneğe güdülenmişlerdir. 

• Fakat ilk çocuklarda ilerleyen yıllarda güvensizlik duygusu ve birtakım davranış problemleri ortaya çıkabilir. (Alfred Adler, katil ruhlu insanların genellikle ilk çocuklar olduğunu ifade etmiştir) 

Ortanca Çocuk (İkinci Çocuk) 

• Ailedeki en büyük çocuğa (abisi veya ablasına) karşı gelen, onun otoritesine karşı çıkan bir durum içinde olurlar. Asi, isyankar kişilik özellikleri ise karakterlerinin bu yönde gelişmesine neden olur. (Child Development adlı bir dergide yayınlanan araştırmaya göre, devrimcilerin birçoğunun ikinci çocuklar olduğunu ifade etmiştir.

• İkinci çocuklar, eğer meydan okuma savaşını kaybederlerse bu kez çekingen ve silik bir karakter ortaya çıkacaktır. 

En Küçük Çocuk (Son Çocuk) 

• Ailenin son çocuğu, diğer kardeşlerinin yerini almak için herhangi bir rekabete girmezler. 

• Genellikle üzerlerinde yoğun bir ilgi ve sevgi olduğu için şımarık, benmerkezci bir yapıya bürünebilirler. Fakat, diğer kardeşleri kendisinden daha üstün bir başarıya sahipse benzeri başarılar kendisinden de beklenileceği için “yetersizlik duygusu” geliştirebilirler. 

Tek Çocuklar

• Tek çocuklar sürekli el üzerinde tutulur. Anne ve babaları tarafından özel bir loruma altında olan tek çocuklar bu nedenle şımartılırlar. Bu yüzden genellikle bağımlı ve mücadeleden uzaktırlar. Toplumsal davranışları yeteri kadar gelişmemiştir. 

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.