Osmanlı Tarihi

Gerileme Dönemi Islahatları’nın Özellikleri Nelerdir?

II. Viyana Kuşatması ve akabinde imzalanan 1699 Karlofça Antlaşması sonrasında Osmanlı Devleti, Duraklama Döneminden çıkmış ve Gerileme Dönemi’ne girmiştir. Bu dönem, daha önceki dönemlerden farklı olarak eksikliklerin ilk kez ciddi bir şekilde devleti zor duruma düşürdüğü bir dönem olmuştur. Gerek askeri alanda gerekse teknik alanda Avrupa’nın oldukça gerisinde kalan Osmanlı Devleti, ticaret yollarının değişmesi ve yeni zenginliklerin ortaya çıkması, Avrupalıların refaha kavuşması, Avrupalı devletlerin silah ve askeri alanda güçlenmesi gibi nedenlerden dolayı, kendi içerisinde birtakım yenilikler (ıslahat) yapmayı gerekli görmüştür. Peki Gerileme döneminde yapılan ıslahatların genel özellikleri ve içerikleri nelerdir? Daha çok hangi amaç ve ne için yapılmışlardır? Daha önceki yazılarımızda çeşitli padişahların yapmış oldukları ıslahatlardan ve ıslahatların genel özelliklerinden söz etmiştik. Bu yazımızda ise kısaca ”Gerileme Dönemi Islahatlarının Genel Özellikleri”nden söz edeceğiz.

Gerileme Dönemi Islahatlarının Genel Özellikleri Nelerdir? 

  • Osmanlı Devleti bu dönemde Avrupa’nın oldukça gerisinde kaldığını anlamış ve bu konuda Avrupalı devletleri taklit ederek/örnek alarak birtakım reformlar yapmıştır. 
  • Gerileme Döneminde yapılan ıslahatlarda halkın herhangi bir talebi olmamış, yapılan ıslahatlar tamamen hükümdar ve devlet eliyle yapılmıştır. Burada ”halkın talebi” noktasını iyi anlamak gerekir. Zira, I. ve II. Meşrutiyet’te halkın ya da belirli bir grubun isteği önemli olmuştur. Ya da Islahat ve Tanzimat Fermanı, ‘halk düşünülerek’ ilan edilmiştir.
  • Bu dönemde yapılan ıslahatlar, uzun süreli olmamış ve süreklilik arz etmemiştir. Islahatlar, yapan kişilerin ömrü ile kısıtlı kalmıştır. 
  • Gerileme Dönemi’nde Osmanlı Devleti, kaybettiği toprakları geri almak ümidiyle askeri alanda ıslahat yapmıştır.
  • Bu dönemdeki ıslahatlar ile Duraklama Dönemi’ndeki ıslahatlar kıyaslandığında bu dönemde yapılan ıslahatlar daha geniş ve kapsamlı olmuştur. Fakat Gerileme Dönemi’nde yapılan ıslahatlar, istenilen düzeyde olmamış ve hedeflenenin altında kalmıştır. Osmanlı Devleti’nin çöküşü ise durdurulamamıştır. 

Bu dönemde en çok dikkat çeken ıslahatçı padişahlar III. Selim ve III. Ahmet olmuştur. Sultan III. Selim’in ıslahatları, Nizam-ı Cedit olarak geçmekte; III. Ahmet’in ıslahatları ise ”Lale Devri Islahatları” olarak geçmektedir. Yine ayrıca bu dönemde III. Mustafa, I. Abdülhamit ve I. Mahmut da önemli reformist padişahlar arasında yer almaktadır. Detaylı bilgiler için ilgili yazılarımızı okumanızı tavsiye ederiz:

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.