İnkılap Tarihi

Halk Fırkası Kurulma Nedenleri ve Özellikleri Nelerdir?

Halk Fırkası nedir? Halk fırkası neden ve hangi amaçla kurulmuştur, özellikleri nelerdir? Daha önceki yazılarımızda İnkılap Tarihine ilişkin çeşitli konu başlıklarından söz etmiştik. Bu yazımızda ise kısaca Halk Fırkasının kurulma nedenlerinden, özelliklerinden, program içeriğinden, kurucusundan, kurucu başkanından ve diğer özelliklerinden söz edeceğiz.

Milli Mücadele sürecinde Meclis içinde ihtilafa neden olacağı ve milli birlik ve bütünlüğe zarar vereceği düşüncesiyle parti kurmaya ve bir parti etrafında toparlanmaya izin verilmemiştir. Fakat Milli Mücadelenin askeri safhasının sona ermesinin ardından partileşme süreci, bizzat Mustafa Kemal’in eliyle başlatılmıştır. Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu’nun yayınlamış olduğu Dokuz Umde çerçevesinde 7-9 Eylül tarihinde Halk Fırkası kurulmuştur.

Kurulma Nedenleri Nelerdir?

  • Devlet ile halk arasında köprü vazifesi üstlenmek ve kurulacak olan bir teşkilat sayesinde halkın isteklerinin devlet nezdinde daha iyi temsil edilmesini sağlamak. 
  • Hedeflenen siyasi, askeri, ekonomik ve kültürel inkılapların bir kadro tarafından yapılmasını sağlamak.
  • Açılacak olan parti ve partilerle beraber demokrasinin gereklerinden birini yerine getirmek. 

Halk Fırkası’nın temel kurulma nedeni demokrasinin gerekliliği olması ve parti kültürünün topluma kazandırılması isteğiydi. Fakat ilerleyen zamanda açılacak olan partilerin çeşitli nedenlerden dolay kapatılması, ülkemizde bu kültürün çok daha sonraları oturmasına neden olmuştur. Türkiye’nin ‘tek partili’ siyasi hayattan ‘çok partili’ siyasi hayata geçişi uzun ve sancılı olmuştur.

Kurucu: Mustafa Kemal

Başkan: Mustafa Kemal

Özelliği: İlk partidir.

Program İçeriği:

  • Devletçilik, ekonomik bir model olarak benimsenmiştir. 
  • Atatürk ilke ve inkılaplarına tam bağlılık esas alınmıştır. 
  • Demiryolu ağının geliştirilmesi ve yaygınlaştırılmasının gerekliliği ortaya konmuştur. 
  • Aşar vergisinin kaldırılması kararı verilmiştir. Bu halkçılık ilkesi uygulamasıdır. 
  • Askerlik süresinin uzatılması savunulmuş ve desteklenmiştir.

Diğer Özellikler 

  • 1924 senesinde Halk Fırkası olan isminin başına ”Cumhuriyet” ibaresi eklenmiştir. 
  • 1935 yılında ise ”Fırka” ibaresi kaldırılmış yerine ”Parti” ibaresi getirilmiştir. 
  • Cumhuriyet Halk Partisi, 1923 ile 1950 yılları arasında iktidarda kalmıştır. 
  • Atatürk’ün tüm ilkelerine sadık kalmasından dolayı ambleminde ‘Altı Ok’ işareti bulunmaktadır. 
  • Atatük ilkeleri, 1931 yılında Parti’nin programında yer almıştır. 

Not: Halk Fırkası’nın temelleri, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri zamanında atılmıştır.  Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri’nin Sivas Kongresi’nde kurulduğunu varsaydığımızda Halk Fırkası’nın ilk kurultayı Sivas Kongresi olarak kabul edilebilir.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.