Çağdaş Türk ve Dünya TarihiŞehirler

Hristiyan Türk Gagavuzlar Kimdir, Gagavuzya Nerededir?

Hristiyan Türk Gagavuzlar Kimdir, Nerelerde Yaşar?

Türk denilince akla Dünya üzerinde sadece Müslümanlar gelmektedir. Aslında Gayri Müslim Türk sayısı oldukça fazladır. Musevisinden Hristiyanına, Şamanından Deistine onbinlerce Türk vardır. Bu yazımda özellikle Hristiyan Gagavuz Türklerinden bahsedeceğim. Bir önceki yazımda Gagavuzlardan Bozkurt işaretini aldığımızı belirtmiştim…

Gagavuzların Dünya üzerinde yaklaşık 350-400 bin civarında nüfusu vardır. En önemli nüfus Moldova’ya bağlı özerk bölge olan Gagavuzya’da yaşamaktadır. Şu anda ülkenin başkanı İrina Vlah’tır. Türkiye ile hem siyasi, hem de kültürel olarak büyük adımlar atmaya çalışmaktadır. Gagavuzya’nın nüfusu 2014 sayımlarına göre 135 bin civarındadır. Türkiye’den çok fazla öğrencinin ağırlandığı başkentin de adını alan Komrat Üniversitesi mevcuttur.

Kültür bakımından Şaman geleneklerini oldukça güzel yansıtırlar. Yerel kıyafetleri bizim Doğu Karadeniz’in giydiği yerel kıyafetlere benzemektedir. Karadeniz, Gagavuzlardan oldukça fazla etkilenmiştir. Horon, kemençe gibi Türk geleneklerini onlardan aldığımız rivayet edilir. Hristiyan olmalarına rağmen domuz eti yemezler. Kurşun dökme gibi eski şaman geleneklerini de yaparlar. Dil bakımından Türkiye Türkçesi’ne en yakın Türkçe Gagavuz Türkçesi’dir. Azerbaycan olarak bilinir ama yanlıştır. Azerbaycan’da dil bakımından zorlanabilirsiniz fakat bir Gagavuz’la konuşurken asla zorlanmaz aksine çok iyi anlaşırsınız.

Gagavuzlar yıllarca Rus esareti altında yaşamışlardır. Adların Rusça kökenli olması bundan kaynaklanmaktadır. Rus yanlısı asla değildir. Azerbaycan ile Rusya savaş yaptığı zaman, zorla silah altına alınan Gagavuzları, Azerbaycan’a karşı savaşmaya zorlayan Rusya savaşın en büyük hatasını yapmıştır. Çünkü Gagavuzlardan oluşan bir bölük, “Din kardeşlerini değil, kan kardeşlerini seçerek” Rusya’nın tankı ve tüfeğiyle Azerbaycan tarafına geçmiştir. Bu olaydan sonra Ruslar’la tamamen ipler kopmuştur. Yıllar sonra da Moldova Ruslar’dan ayrılınca Gagavuzlara kucak açarak toprak vermişlerdir.

Buradan çıkaracağımız kıssadan hisse;

Türklük sadece din bağı ile ölçülemez, Hoca Ahmet Yesevi ne diyor: “Din seçim, Türklük kaderdir.”

Bizler kaderimize razıyız…

Kardeşlerimize sahip çıkalım….

Dipnot:
ÖNEMLİ ŞEHİRLERİ Komrat, Çadır, Lunga, Vulkaneşti.

TÜRKİYE İLE İLİŞKİLERİ Hamdullah Suphi Tanrıöver’in T.C. Bükreş Büyükelçisi olduğu dönemde (1931-1944) Gagavuzlar Türkiye’nin gündemine gelmiştir. Bu dönemde Gagavuz Yeri’nde Türkçe kursları açılmış ve Türkçe kitaplar gönde-rilmiştir. Öte yandan bazı Gagavuzlar seçilerek Türkiye’de yüksek öğrenim görmeleri sağlanmıştır. Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla birlikte Gagavuzlar Türkiye’nin gündemine tekrar girmişlerdir. Uzun zaman kopuk olan ilişkilere büyük önem verilmektedir. Türkiye Gagavuzlara yardım mahiyetinde bir çok program ve proje gerçekleştirmiştir. Faaliyetlerin çoğu eğitim alanında yoğunlaşmıştır. Bunun yanında insani yardım ve sağlık malzemesi gönderilmiş, Gagavuz öğrenci ve öğretmenlere Türkiye’de çeşitli sürelerle Türkçe yaz kursları verilmiştir. Gagavuz Yeri’ndeki Komrat Devlet Üniversitesi’ne Türkiye’den öğretim elemanı gönderilmesi için alt yapı çalışmaları başlatılmış, ayrıca üniversiteye çok sayıda kitap gönderilmiş, maddi yardımda da bulunulmuştur. Bursa ile Çadır-Lunga şehrinde ilkokullar arasında kardeş okul ilişkisi kurulmuştur.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.