Hukukta Grev Nedir? Grevin Tanımı

Grev nedir? Hukukta grevin tanımı nedir? Daha önceki yazılarımızda çeşitli hukuk terimlerinden söz etmiştik. Bu yazımızda ise kısaca “hukukta grevin tanımından” söz edeceğiz. 

Grev, lokavt ile birlikte toplu iş sözleşmesinde hak ve borçlar arasında yer almaktadır. Toplu iş sözleşmesinde taraflardan birinin mutlaka işkolunda kurulu bir işçi sendikası olması şarttır. Yani işçiler tek başlarına toplu iş sözleşmesi yapamazlar. Sözleşmenin diğer tarafı ise işkolunda kurulu bir işveren sendikası ya da sendika üyesi olmayan bir işverendir. 

2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, grev ve lokavt kanununda düzenlenmiştir. Anayasanın 54. maddesi çerçevesinde işçilerin toplu iş sözleşmesinin yapılması sırasında uyuşmazlık ve ihtilaf çıkması halinde grev hakkına sahip bulundukları açıkça belirtilmektedir. Yeni kanuna göre grevin tanımı şöyledir:

“İşçilerin topluca çalışmamak suretiyle işyerinde faaliyeti durdurmak veya işin niteliğine göre önemli ölçüde aksatmak amacıyla aralarında anlaşarak ya da bir kuruluşun aynı amaçla topluca çalışmamaları için verdiği karara uyarak iş bırakmasıdır. 

Toplu iş sözleşmesi yapılması esnasında muhtemel bir ihtilaf ve uyuşmazlık çıkması halinde işçilerin ekonomik ve sosyal durumlarıyla çalışma şartlarını korumak ya da düzeltmek maksadıyla söz konusu kanun hükümlerine uygun bir şekilde yapılan greve, “kanuni grev”; kanuni grev için aranan ve olması gereken şartların yerine getirilmediği greve ise “kanun dışı grev” adı verilir. 

Siyasi maksatlı grev, genel grev ve dayanışma grevi kanun dışı grevler arasında yer almaktadır. İşyeri işgali, işi yavaşlatma, verimi düşürme ve diğer direnişler hakkında kanun dışı grevin yaptırım ve hükümleri uygulanır. 

Öte yandan devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, milli egemenliğine, Cumhuriyete, milli güvenliğe aykırı amaçlarla “grev” yapılamaz. 

Grev ve Lokavt Yasağının Bulunduğu İşyerleri 

 

1) Can ve mal kurtarma işleri

2) Cenaze ve tedfin (gömme) işleri 

3) Su, elektrik, havagazı, termik santralleri besleyen linyit üretimi, doğalgaz ve petrol sondajı, üretimi, tasfiyesi, dağıtımı, nafta ve doğalgazdan başlayarak petro-kimya işleri

4) Banka ve noterlik hizmetleri 

5) Kamu kuruluşları tarafından yönetilen itfaiye, şehiriçi deniz, kara ve demir yolu ve diğer raylı toplu yolcu ulaştırma hizmetleri 

Yeni kanunun 30. maddesi çerçevesinde aşağıda yer alan işyerlerinde grev ve lokavt yasağı bulunmaktadır:

1) İlaç imal eden işyerleri dışında aşı ve serum imal eden kurumlar ve hastane, klinik, sanatoryum, prevantoryum, dispanser ve eczane gibi sağlıkla ilgili olan işyerleri

2) Eğitim ve öğretim kurum ve kuruluşlarında, çocuk bakım yerlerinde ve huzurevi ve bakımevleri

3) Mezarlıklar

4) Milli Savunma Bakanlığı ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı ile doğrudan işletilen yerler. 

Yeni anayasaya göre siyasi amaçlı olarak yapılan grev ve lokavt, dayanışma ve grev lokavtı, genel grev ve lokavt, işyeri işgali, işi yavaşlatma, verimi düşürme ve diğer direnişler yasaklanmıştır.