İslamiyet Öncesi Türk Destanları

İslamiyet Öncesi Türk Destanları, Türklerin Orta Asya’dan Anadolu’ya göç etmelerinden ve Talas Savaşı öncesinde ortaya çıkan doğal destanlardır. İslamiyet Öncesi Türk Destanları Neler? Hangi Destan Hangi Millete Ait?

1-) Göç (Kutlu Dağ) – Uygurlar
2-) Türeyiş – Uygurlar
3-) Yaradılış – Yakutlar
4-) Şu – İskitler
5-) Alp Er Tunga – İskitler
6-) Oğuz Kağan – Asya Hunları
7-) Manas – Kırgızlar
8- ) Ergenekon – Köktürkler
9-) Bozkurt – Köktürkler
10-) Şan Kızı – Bulgarlar

1.  Göç (Kutlu Dağ) Destanı

Uygur Hakanı’nın akrabalık kurduğu Çinlilere, kutsal bir kayayı parçalayarak vermesi üzerine yaşanan kıtlık ve Beşbalıg Bölgesi’ne olan göç anlatılmıştır.

2. Türeyiş Destanı

Birçok Türk destanında olduğu gibi “kurt” motifinin ilahileştirilmesine dayalı bir konu işlenmiştir.

3. Yaradılış Destanı

Dünyanın yaradılışını, ırkların ortaya çıkışını anlatan destandır. Bu destan bugün Altay Türkleri arasında hala yaşamaktadır. Bu destanda Yaradan’a ilham veren “Ak Ana” ismimdeki bir kadındır.

4. Şu Destanı

Saka hükümdarı Şu’nun Makedonyalı Büyük İskender ile mücadelesi anlatılmaktadır.

Not: Divan-ı Lügat-it Türk’te İskender’den “Zülkarneyn” olarak bahsedilir.

5. Alp Er Tunga Destanı

Destanda Saka hükümdarı Alp Er Tunga’nın hayatı anlatılmıştır. İran hükümdarının Alp Er Tunga’yı öldürmesi destanda işlenmiştir.

6. Oğuz Kağan Destanı

Bu destan Hun hükümdarı Mete Han’ın hayatı etrafında şekillenmiştir.

7. Manas Destanı

Bu destanda “Manas” adlı bir Kırgız kahramanı anlatılmaktadır. Dünyanın en uzun destanı olarak geçen Manas’ta İslam öncesi ve sonrası dönem değerlendirilmektedir. Aynı zamanda Manas Destanı “canlı destan” örneğidir.

8. Ergenekon Destanı

Tatar saldırısından kaçıp kurtulan İl Han’ın küçük oğlu Kıyan (Kayı) ile eşinin dağa sığınmasını ve sayıları artınca da dağlardan çıkışlarını anlatır. Aynı zamanda yol açmak için madenin (demirin) eritilmesi de aktarılmıştır.

9. Bozkurt Destanı

Bir savaşta mağlup olan Köktürklerden tek bir kişinin kurtulduğu ve bu genci de bir boz kurdun kurtardığı anlatılmıştır. Destana göre Köktürkler, dişi bir kurttan yeniden türerler.

10. Şan Kızı Destanı

Bulgar Türklerine ait bu destan, Mikail Baştu tarafından yazılı hale getirilmiştir.