İstanbul Sokakları Onlara Emanet: Gece Kartalları İş Başı Yapıyor
Bekçiler geri dönüyor. 1980’li yıllarda Türkiye’bnin bir ikonu haline gelen bekçiler yeniden görev başında. ”Gece Kartalları” ismiyle İstanbul sokaklarında asayişi sağlamakla görevli olacak bekçiler yarın itibariyle göreve başlayacak. Bekçilerin görev ve sorumlulukları ise akabinde gelen merak konuları. Gece Kartalları ne yapacak, nelere karışabilecek, nasıl seçilecek. İlk önce İstanbul Emniyet Müdürü Mustafa Çalışkan’ın konuşmalarına yer verelim:
“Silahınızı kullanmakta tereddüt etmeyin , kanuni hakkınız doğduğunda, yetkiniz ne ise kullanmakta hiç tereddüt etmeyin. Mevzuatı iyi bilin. Mevzuatı iyi bilirseniz, öz güveniniz daha yüksek olur. Dolayısıyla biraz okuyacak ve biraz yoğunlaşacaksınız. İyi niyetli olursanız hiçbir sıkıntı yaşamadan çok güzel görev yaparsınız. Kılık, kıyafetiniz, hitabınız, gelişiniz, gidişiniz her şeyinizi çok iyi kontrol edin. Şu anda herkes sizi seyredecek. Dikkatle bakacaklar. Biz ve devlet, vatandaşa, halka hizmet için varız. Burada oluş sebebimiz budur. Vatandaş için biz buradayız. Kendinize hitap edilmesini istemediğiniz hiçbir kelimeyi, vatandaşa yöneltmeyin. vatandaşa; amca, dayı gibi kelimeleri kullanmayın. onlara beyefendi ve hanımefendi diye hitap edin. Yanlış iş yapmayın. yanlış iş yapanın bizimle yürüme imkanı yok.”
Gece Kartalları, 14 Ağustos 2017 itibariyle sokaklarda olacak. İlk aşamada 386 gece bekçisi pilot il olan İstanbul’da görevine başlamış olacak. Şimdi Gece Kartalları ile ilgili merak edilen sorulara ve eleştirilere bakalım.
Fişleme olarak kullanılır mı?
Birçokları tarafından “mimleme timi” olarak kabul edilen bu yeni oluşumun esasen bir fişleme ekini olacağını, hükümetin muhbir kanalı olacağını söyleyenler de var. Alkol yasağı gibi toplumsal sorun teşkil etme potansiyeli olan konularda, yetkililere ihbar edilebilecek meseleler, bekçiler vasıtasıyla yapılacak.
Devlet totaliterliğini mahalli olarak da hissettirecek bu uygulamanın Hitler Almanya’sında SS birliklerinin yaptığı uygulama ile paralel özellikler taşıdığı ise söylenenler arasında.
Polis Yetmiyor mu?
Fethullahçı Terör Örgütü (FETÖ) ile mücadeleler kapsamında pek çok asker ve polis açığa alınmıştı. Devlet, hem bu açığı farklı bir grupla kapatmak, polisin mahalle aralarına inmesine gerek kalmaması için böyle bir uygulamaya başvurulmuş olabilir. Öte yandan polislerin her ne kadar gece devriyesi yaptığı bilinse de bu hepimizin bildiği üzere yetersiz kalmaktadır. Özellikle son zamanlarda artan suç çeşitliliği ile böyle bir yönelim gerçekleşmiş olabilir.
Eğitimden Geçtiler mi?
21 Nisan 2017 tarihinden girdikleri yazılı sınav sonuçları açıklanan “İstanbul’un gece bekçileri” bu süreçten sonra eğitimden geçip geçmediği konusu hala muğlak. Yetkili mercilerden ise bu konu hakkında en ufak bir açıklama yok. Öte yandan İstanbul Emniyet Müdürü Mustafa Çalışkan’ın ise bekçilere ithafen “gerektiğinde silahlarınızı kullanmaktan çekinmeyin” şeklindeki ifadesi ise akıllarda “eğitim” meselesini getiriyor? Kaldı ki bekçiler için aranan şartlar arasında asker ya da polis geçmişi olmaları değil; askerliğini yapmış, lise mezunu olmaları yeterliydi.
Nostalji Olarak Bekçiler
1980’li yıllarda Türkiye’de bir ikon haline gelen bekçiler, uzun bir aradan sonra sokaklarda kol gezecek. Eski Türkiye’de iyi bir şekilde yad edilen bekçiler, modern versiyonları ile halkın karşısına çıkıyor. Bakalım işlevleri eskisi kadar iyi mi olacak? Tepki çekecekler mi?
Ahlak Polisi mi?
Gece Kartallarına yönelik en önemli eleştirilerden biri de ”ahlak polisliği” görevine soyunup soyunmayacağı. Birgün’ün haberine göre Gece Kartalları, aynı zamanda birer ”ahlak polisi”. Bu, gece bekçileirnin halkın sokaklarda rahatça kol gezmesine, hatta elbisesine dahi karışma yetkisi verebilir. Halihazırda yetkileri ve sorumlulukları tartışma konusu olan bekçilerin, bu projedeki rolleri, uygulamanın devam edip etmeyeceği hakkında önemli bir yol gösterici olacak.
Gece bekçilerinin yeniden iş başı yapması Orhan Kemal’in ölümsüz eseri ”Murtaza”yı akıllara getirmiştir. Umarız: ”Yukarıda Allah, Ankara’da devlet hem de hükümet; burada da ben” diyen gece bekçilerine rastlamayız. Halihazırda gergin olan ipleri, bekçiler koparabilir. Ve en büyük temennimiz sokaklarımızı daha güvenli ve yaşanabilir hale getirmeleridir.
