İstidlal Nedir? Ne Demek? Cümle İçi Kullanımı ve Kökeni?

İstidlal nedir, ne demek ve ne anlama geliyor? İstidlal kelimesinin sözlük anlamı nedir? Daha önceki yazılarımızda gündelik hayatta sıkça kullanılan veya kullanımı eskiyen çeşitli kelimelerden söz etmiştik. Bu yazımızda ise kısaca “İstidlal” kelimesinden söz edeceğiz.

İstidlal Nedir? Ne Demek?

(isim)

• Bir husus hakkında bir delile isnat edilerek hüküm verilmesi, sonuç çıkarılması
• Bir varsayımdan yola çıkılarak başka varsayımların doğruluk ve yanlışlarını çıkarma, çıkarım, mantık

Kişinin akli yollarla bir önermenin doğruluğunu veya yanlışlığını ortaya çıkarması, kıyas yoluyla bir konu hakkında hüküm vermesi anlamlarına gelmektedir. Kökeni ve kullanım alanları ise aşağıdaki gibidir.

İstidlal Kelimesinin Kökeni?

• Arapça

Kelime, dilimize Arapçadan geçmiştir. Kelimenin kökeni ise ”delil” sözcüğüdür. Kullanım alanları ve cümle içi kullanımı aşağıdaki gibidir.

İstidlal Kelimesinin Kullanım Alanları

Gündelik konuşma dilinde sıklıkla kullanılmayan ve eskiyen kelimeler arasında yer alan ”İstidlal” kelimesi, daha çok eski metinlerde veya alıntılarda geçmektedir. İstidlalci ise bu yöntemlerle kıyas yapan, hüküm veren kişilere denir.

İstidlal Kelimesinin Cümle İçi Kullanımı

Bir mürşide bağlanmak da insanı şirke götürür. Tasavvuf ve tarikatler sonradan ortaya çıkmaları sebebiyle zaten bid’at müesseseleridir ve tasavvufun istidlal yolu olan mükâşefe [açığa çıkarma], ona göre tamamen güvenilmez ve uydurma bir usulü esas almaktadır.

İhvan’dan Cüheyman’a: Suudi Arabistan ve Vehhabilik, Mehmet Ali Büyükkara Sayfa 26