Kibbutz ve Moşav Nedir? Nüfusları ve Özellikleri Nelerdir?
Köy yerleşmeleri dünyanın pek çok yerinde yaygın olan yerleşme tipidir. Bazı yerlerde bir yerin köy olarak sayılabilmesi için söz konusu o yerin belirli bir nüfusun altında olması gerekiyor. Köy yerleşmelerinin pek çok türü vardır. Bunlardan biri de Kibbutz ve Moşavlardır.
Sovyetler’de ve Doğu Avrupa ülkelerinde yaygın olarak görülen kolhoz ve sovhozların bir benzeri de İsrail’de Kibbutz ve Moşav şeklinde görülmektedir. Peki Kibbutz ve Moşav nedir? Nasıl bir yerleşim türüdür? Özellikleri nelerdir?
Kolhoz ve solhozlara yapı ve biçim olarak benzeyen Kibbutz ve Moşavlar, aslında İsrail’in 1948 yılında kurulmasından evvel bölgeye göç eden Yahudi aileler tarafından 20. Yüzyılın başlarında kurulmaya başlanmıştı.
Bölgeye, çeşitli anlaşma ve izinlerle göçler artmaya başlamış ve İsrail’in kurulmasının ardından devlet, dünyanın çeşitli yerlerinden gelen göçmenlere küçük araziler vererek onlara destek sağlamış ve çölde çiftlikler (Kibbutz) oluşturmalarını sağlamıştır.
Bir çeşit kolektif işletme olan Kibbutzlar, üyelerine ödeme yapmayan fakat tatil dahil olmak üzere pek çok ihtiyaçlarını karşılayan işletmelerdir. Aileler küçük dairelerde kalmakta ve yemeklerini birlikte yemektedirler. Çocuklar ise iş saatlerinde işletmenin sorumluluğu altındandır.
Planlı bir yerleşme tipi olan Kibbutzlarda konutlar, yönetim binaları, okullar, depolar, garajlar, sinema vesaire bütün sosyal ve ekonomik alanlar ve rekreasyon alanları yer almaktadır. Hatta Kibbutzların bazılarında sanayi tesisleri de bulunuyor.
Nüfusu
400 ile 1.500 arasında değişen bir nüfusa sahip olan Kibbutzlar, günümüzde gençlerin buralarda kalmak istememesi, ekonomik krizler ve benzeri nedenlerle dağılmakta veya küçülüp yapı değiştirerek bazı işlevlerini kaybetmektedirler.
Moşavlar Nedir?
Moşavlar ise bir tür kooperatif tarım yerleşmeleridir. Kibbutzlar ile her ne kadar benzerlikleri olsa da ikisi arasında birtakım farklar vardır.
Moşavlar, belirli bir düzeye kadar mülkiyet hakkı bulunmaktadır. Bu yerleşim yerlerinde genellikle tarımsal faaliyetler yapılmaktadır. Her aileye eşit büyüklükte toprak verilen bu yerleşim birimlerinde aileler gelirlerini bu topraklar üzerinde yaptığı tarımsal üretimden karşılarlar.
İsrail’de toplam iş gücünün yaklaşık %4’ü Moşav adı verilen bu köylerde yaşamaktadır.
