Dini

Kıptiler Kimdir? Neye İnanırlar? Kıpti Mezhebinin Görüşleri Nelerdir?

Kıptiler, Mısır’ın en eski yerli halkı olarak bilinirler. “Kıpti” sözcüğünün kökeni Yunanca Aigyptos’tan; Aigyptos kelimesinin kökeni ise Mısır’ın eski başkenti Hikapah’tan geldiği biliniyor. Kıpti ismi ise Aigyptos’un Arapça olarak telaffuz biçimi olduğu genel kabul görmüş bir bilgidir. Birtakım görüşler ise Yunanca’da Aigos ve İptios kelimelerinin birleşmesi sonucu oluşmuştur. Aigos ve İptios kelimelerinin anlamı ise “Ege’den sonra”dır.

Günümüzde Kıpti kelimesi daha çok Hristiyan Mısırlıları; Kıptice ise Eski Mısır dilini ifade etmektedir.

Kıptiler, Hazreti İsa’nın henüz iki yaşındayken Mısır’a geldiğini, burada bir müddet kaldığını, Aziz Markos’un da Milattan Sonra 40 yılında Mısır’a gelerek Hristiyanlığı yayma çalışmalarına başladığına inanırlar. Aynı zamanda Kıptiler, Aziz Markos’un İskenderiye Kilisesi’nin de kurucusu olduğuna inanırlar.

Annibale Carracci’nin “Landscape with the Flight into Egypt” adlı eseri de yine bu yolculuğu doğruluyor.

Batılı Hristiyanlar ve özellikle Katolik mezhebine bağlı olanlar her ne kadar kabul etmese de Kıptiler Aziz Markos’un

  • Hristiyanların kutsal kitabı olan İncil’i İskenderiye’de yazdığını,
  • Yahudi bir ailenin çocuğu olduğunu,
  • Hazreti İsa’nın havarilerinden biri olduğunu,
  • Mısır’da öldürüldüğüne inanırlar.

Fakat yukarıda da belirtildiği üzere Batılı Hristiyanlar ve özellikle Katolikler, Kıptilerin bu inanışlarına şiddetle karşı çıkmaktadırlar.

Kıptiler, Hazreti İsa’dan hemen sonra Hristiyanlığı kabul etmişlerdir. Hristiyanlığı kabul etmelerindeki en büyük etken ise Aziz Markos olmuştur.

Kıpti Kilisesi, Roma Kilisesi’nden eski olmakla birlikte “Afrika Kiliselerinin Anası” olarak da bilinir. Yine aynı şekilde Kıpti Patriği ise Aziz Markos’un halefi olarak kabul edilmektedir.

Halef: Önce gelen, bir makamda bulunan kişiden bir önceki ya da daha önceki kişi.

Kıpti Kilisesi, İstanbul’da bulunan Fener Rum Patrikhanesi ve Roma Kilisesi ile tarih boyunca çatışmıştır. Bu çatışmanın altında yatan en önemli sebep ise fikri ayrılıklardır. Kıpti Kilisesi, Hazreti İsa’nın Allah’ın oğlu ve ilahi tabiatlı; insani ve ilahi ayrımı olmaksızın biricik tabiatı öğretisini savunan “Monofizit” inancına sahiptirler. Bu inançtan dolayı İstanbul ve Roma Kilisesi ile sürekli ters düşmektedirler.

Söz konusu bu çatışma ayrılıkların neticesinde ise İslam Orduları, Hz. Ömer ve Hz. Osman zamanında Mısır’a seferler düzenlediğinde kayda değer bir direniş ile karşılaşmadılar. Kıptiler Doğu Roma (Bizans) ve Batı Roma’ya karşı Müslümanları tercih etmişlerdir.

284 yılı, Kıptiler için oldukça hazin bir yıl olmuştur. Roma İmparatoru Diolectian, 284 yılında Mısır’da Kıptiler’e yönelik büyük bir katliam yapmıştır. Bu katliam, Kıptilerce “Şehitler Yılı” olarak anılmakta ve Kıpti takvimi 284 yılından başlamaktadır.

Yine aynı şekilde Kıptiler Noel Bayramı’nı diğer Hristiyanlar gibi 25 Aralık’ta değil 7 Ocak’ta (29 Kia’k) kutlamaktadır. Öte yandan Kıptiler’de sünnet olma ritüeli de vardır.

Mısır’da Kıptilerin nüfusa oranı yüzde on (%10) civarındadır. Yine aynı şekilde günümüzde 200 bine yakın Katolik Kıpti ve 100 bin civarında Protestan Kıpti bulunmaktadır.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.