Londra Konferansı Nedir? Toplanma Amaçları ve Sonuçları Nelerdir?

Londra Konferansı nedir, toplanma amaçları ve sonuçları nelerdir? Birinci İnönü Savaşı’nın kazanılmasının ardından yaşanan en önemli siyasi gelişme Londra Konferansı’dır. Konferans; toplanma amaçları, sonuçları ve önemi bakımından diğerlerinden ayrılır.

İtilaf Devletleri’nin Londra Konferansı’nı Toplama Nedenleri

• Türk ordusunun Yunanlılara karşı önemli bir zafer kazanması
• İtilafların Yunanlılara zaman kazandırma isteği
• Türkiye Büyük Millet Meclisi ile Rusya arasında yaşanan yakınlaşmaya engelleme isteği
• Sevr Antlaşması’nı Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne zorla kabul ettirme düşüncesi
• İtalyanların Anadolu topraklarının paylaşımı konusunda rahatsızlık duyması

Londra Konferansı, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin düzenli ordusunun I. İnönü Savaşı’nda zafer elde etmesi sonrası İtilaf Devletleri’nin Sevr Antlaşması’nda bazı değişiklik yaparak TBMM’ye kabul ettirmek amacıyla toplanmıştır.

Türkiye Büyük Millet Meclisi, İstanbul hükumeti aracılığıyla İtilaf Devletleri tarafından konferansa davet edilmiştir.

Mustafa Kemal, konferans öncesi Türk milleti hakkında karar verecek olan tek mercinin Türkiye Büyük Millet Meclisi olduğunu söylemiş ve TBMM Hükumetinin bizzat çağrılmadıkça konferansa katılayacaklarını dile getirmiştir. TBMM’nin kararlı duruşu sonrası İtalya ve Fransa İngiltere’ye baskı yapmış ve TBMM Hükumeti İtalya aracılığıyla konferansa davet edilmiştir.

TBMM’nin Konferansa Katılma Amaçları Nelerdir?

• TBMM’nin hukuki varlığını kabul ettirmek
• Türk milletini TBMM’nin temsil ettiğini göstermek
• Misak-ı Milli metnini ve metnin mantığını tüm dünya kamuoyuna anlatmak ve kabul ettirmek
• Türklerin barışçı olmadıklarına dair iddiaları bertaraf etmek.

Konferansa Türkiye Büyük Millet Meclisi adına Bekir Sami Bey; İstanbul hükumeti adına ise Tevfik Paşa katılmıştır. İtilaf Devletleri, TBMM’yi konferansa davet ederek TBMM’yi resmen ve hukuken tanımıştır.

Konferansta söz sırası kendine gelen İstanbul Hükumeti temsilcisi Tevfik Paşa, ”söz Türk milletinin gerçek temsilcisine aittir” diyerek Türk halkının mücadelesi ve haklarını temsil eden gerçek devlerin Ankara’da kurulan yeni devlet olduğunu belirtmiştir. Konferansta Dışişleri Bakanı Bekir Sami Bey Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin isteklerini şöyle belirtmiştir:

• Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükumeti için tam bağımsızlık asli bir sorundur. Trakya sınırı 1913 yılında çizildiği şekliyle kalmalıdır.
• Güney sınırı İskenderun, Musul, Antakya ve Halep’i içine alacak biçimde olmalıdır.
• Gürcistan ve Ermenistan sınırları çizilmiştir. Sınırlar çizilen biçimde kalmalıdır.
• Verilen tüm devletlere yönelik ticari imtiyaz ve kapitülasyonlar son bulmalıdır.

Londra Konferansı’nda Dışişleri Bakanı ve TBMM temsilcisi Bekir Sami Bey’in istekleri kabul edilmemiştir. İtilaf Devletleri Sevr Antlaşması’nın bazı maddelerini değiştirerek Türk tarafına kabul ettirmeye çalışmışlardır. Bunun akabinde Londra Konferansı, sonuç alınmadan dağılmıştır.

Londra Konferansı’nın Sonuçları

• İtilaf Devletleri, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin varlığını resmen tanımıştır.
• Türk halkının haklı davası tüm dünyaya duyurulmuştur.
• İtilaf Devletleri’nin Sevr Antlaşması’ndan taviz verebileceği görülmüştür.
• İtalya ve Fransa ile imzalanan Esirler ve Gümrükler Sözleşmesinin milli ruha uygun olmadığı gerekçesiyle Bekir Sami Bey Moskova’ya gönderilmiştir.
• İtilaf Devletleri arasındaki anlaşmazlık daha da belirgin bir hale gelmiştir.
• Yunan ordusu yeninden toparlanma fırsatı yakalamış ve Yunanistan taarruz gücüne tekrar ulaşarak saldırıda bulunmuştur.
• Londra Konferansı’na TBMM’nin katılım göstermesi Rusya ile TBMM arasında kısa süreli bir gerginliğe neden olmuştur.