Tarih

Milli Varlığa Düşman Cemiyetler

Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra Anadolu’da yaşayan Türk ve Müslümanlar tarafından kurulan cemiyetlere denir. Milli varlığa düşman cemiyetler, yararlı cemiyetler ve Kurtuluş Savaşı aleyhinde politikalar izlemişlerdir. Milli varlığa düşman cemiyetler şöyledir.

1-) Sulh ve Selamet-i Osmaniye Fırkası
2-) Hürriyet ve İtilaf Partisi
3-) Kürt Teali Cemiyeti
4-) Teali İslam Cemiyeti
5-) İngiliz Muhipleri Cemiyeti
6-) Wilson İlkeleri Cemiyeti
7-) Nigehban Askeri Cemiyeti

Sulh ve Selamet-i Osmaniye Fırkası

Osmanlı devlet adamlarından Damat Ferit Paşa’yı destekleyen bu cemiyet İngiliz yanlısı olmasının yanı sıra padişah ve Halife’nin emirlerine bağlı olmanın tek kurtuluş yolu olduğunu savunuyordu.

Hürriyet ve İtilaf Partisi

1911 yılında İttihat ve Terakki Partisi’ne muhalefet olarak kurulan parti İstanbul hükümeti yanlısıydı. İttihat ve Terakki’ye karşı olmasının yanı sıra milli mücadeleye karşı çıkmışlardır. Aynı zamanda Hürriyet ve İtilaf Partisi, manda ve himaye sistemini savunmuşlardır.

Kürt Teali Cemiyeti

Merkezi İstanbul olan Kürt Teali Cemiyeti, Doğu ve Güneydoğu’yu kapsayan İngiliz destekli bir Kürt devleti kurmayı amaçlamıştır.

Teali İslam Cemiyeti

Bu cemiyet İstanbul’da medrese hocaları tarafından kurulmuştur. Cemiyet, vatanın kurtuluşunun Halife’ye bağlı kalmak olduğunu savunuyordu. Teali İslam Cemiyeti, ayrıca İngiliz Muhipleri Cemiyeti ile işbirliği içine girmiştir.

İngiliz Muhipleri Cemiyeti

Sait Molla tarafından 1919 yılında İstanbul’da kurulan İngiliz Muhipleri Cemiyeti, İngiliz mandasını savunan bir cemiyetti. Osmanlı Devleti’nin son padişahı Vahdettin ve dönemin sadrazamı Damat Ferit Paşa, İngiliz Muhipleri Cemiyeti’ne üye isimler arasında yer alıyordu. Cemiyetin İstanbul dışındaki ideolojik faaliyetleri, Alemdar Gazetesi ile yapılıyordu.

Wilson İlkeleri Cemiyeti

Bu cemiyet, Amerikan mandasını savunan bir grup gazeteci, yazar ve akademisyen tarafından İstanbul’da kurulmuştur. 4-11 Eylül Sivas Kongresi’nde delegelere Amerikan mandası fikrini sunan Wilson İlkeleri Cemiyeti, topluluğun “ulusal bağımsızlık” kararı almasıyla bu ideallerinden vazgeçmek zorunda kalmıştır. Wilson İlkeleri Cemiyeti üyesi Halide Edip Adıvar ve Refik Halit Karay gibi isimler daha sonra Milli Mücadeleye katılım göstermişlerdir.

Nigehban Askeri Cemiyeti

Saltanat yanlısı olması ile bilinen, Nigehban Askeri Cemiyeti bir grup emekli subay tarafından İstanbul merkezli olarak kurulmuştur. Cemiyet milli mücadele karşıtı bir oluşum içerisine girmiştir.

Milli Varlığa Düşman Cemiyetlerin Özellikleri 

1-) Bu cemiyetlerin en temel özellikleri, İttihat ve Terakki’ye düşman olmaları,

2-) Hem İstanbul hükümeti ile hem de işgalci güçlerle iyi geçinmeye çalışmaları,

3-) Padişaha, dolayısıyla saltanata ve halifeliğe bağlı kalarak “teslimiyetçi” bir politika izlemeleridir.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.