Düşünce

Ön Yargı Önlenebilir mi?

Ön yargı önlenebilir bir şey mi? Ön yargı insanoğlunun hayatı boyunca engellemesinin mümkün olmadığı, hatta parçalayamadığı nadide olgulardan biridir. Ön yargının önünde pek çok engel var ve insanların bu engellerden sıyrılıp tarafsız düşünebilmesi pek de mümkün değil. Ama neden? Neler ön yargının önünde engeldir? Ön yargısız düşünmek mümkün mü?

Ön Yargının Önündeki Engeller

Ön yargının önünde bulunan engelleri şöyle sıralamak mümkün:

  1. Aile
  2. Yetişilen Ortam
  3. Kişisel Fikirler
  4. Yaşanılan Şehir
  5. Din
  6. Dil
  7. Milliyet
  8. Fiziki Görünüm
  9. Karşı Tarafın Düşünceleri

Şimdi insanların bu 10 etkenden bağımsız olarak düşünmesi ne kadar mümkün? Daha önceki yazılarımızda kültürel rölativizm ve kültürel görecelik gibi kavramlara yer vermiştik. Şovenist bir yaklaşımla insan, kendi din, dil, ırk ve düşüncelerini diğerlerinden üstün görme eğilimindedir. Bu eğilim, kişinin içinde bastırılmış duygulardır.

Etkili İletişimde Aktif ve Pasif Dinleme

 

Olumsuz veya karşı bir görüşte, insan kendi düşünce ve değerlerini koruma yoluna gider ve ister istemez kendi görüşlerinin doğruluğunu diğer tarafa kabul ettirmek ister. Bu, kaçınılmaz bir davranış türüdür.

Özellikle gelişmemiş veya okuma-yazma oranının düşük olduğu yerlerde insanların birbirlerine karşı olumsuz ve şüpheli davrandıkları bilinen bir gerçek.

Gelişmemiş ülkelerde, kişinin doğuştan hak ettiği bazı değerler ve statüler, diğerlerine karşı kullanılan bir üstünlük aracı haline gelir. Kendi yetenek ve becerileriyle üstünlük sağlayamayanlar, doğuştan aldıkları ve kendi seçimleri dışında kalan öğelerle övünmeye başlarlar.

Doğuştan sahip olunan değerler, ön yargının önündeki en büyük engellerdir. Bir kişinin, bu özelliklerinden bağımsız olarak düşünmesi, oldukça zordur.

Örneğin bütün hayatını muhafazakar bir çevrede geçirmiş veya bütün hayatını modern bir aile ve çevresinde geçirmiş iki üniversite öğrencisinin kendilerine karşı ön yargısız olması mümkün mü?

Daha öne İkinci Sorular başlığında bir yazı kaleme almıştım. Orada da yine insanların başka insanlarla tanıştıklarında sadece isimlerini değil memleketlerinin neresi olduğunu, özel hayatına ikişkin detayları hatta dinini sorduklarını yazmıştım.

İnsanlar, başka birilerini hemen yargılamak ve başkalarını kendi kafasına göre kodlamak ister. Buradaki en temel amaç, kendi yaşam alanını korumaktır. Ön yargı burada bir kalkan görevini görür.

Kişinin kendi yaşam alanını güvenli kılmak için yabancı unsurları çevresinden temizlemesi gerekir. Bu da ön yargı gibi istenmeyen ama insanların daima yaptıkları bir davranışa dönüşür.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.