Osmanlı Tarihi

Osmanlı Devleti’nde Eyalet Ordusu ve Diğer Kuvvetler

Osmanlı Devleti’nde ordu yapısı, kapıkulu ordusu, eyalet ordusu ve yarımcı kuvvetler ile deniz kuvvetlerinden oluşurdu. Bu üç ordu, Osmanlı Devleti’nde ordunun çekirdeğini oluşturur ve savaşlarda bu orduda bulunan askerler görev yaparlardı. Daha önceki yazılarımızda Osmanlı Devleti’ndeki ordu yapısı hakkında genel bilgiler vermiştik. Bu yazımızda ise kısaca Osmanlı Devleti’ndeki eyalet ordusu ve diğer (yardımcı) kuvvetlerden söz edeceğiz.

Eyalet Ordusu ve Diğer Kuvvetler

Kapıkulu piyadeleri ve Kapıkulu süvarileri dışında Osmanlı Devleti’nin en büyük askeri kaynağı eyalet orduları olmuştur. Bu orduların önemli bir kısmı ise tımarlı sipahilerdir. Eyalet orduları, sadece savaş zamanında merkez orduya dahil olur; barış zamanında ise bulundukları belde ve şehirleri, eyaletleri korurlardı. Eyalet orduları, pek çok birimden meydana gelmiştir. Kısaca özetlemek gerekirse eyalet ordusunu oluşturan birlikler şöyledir;

Tımarlı Sipahiler

  • Dirlik verilen kişilerin kendilerine bakmakla yükümlü oldukları askerlerden oluşmuştur. 
  • Tımarlı sipahiler, toprak geliri ile meydana geldiklerinden bu gruba devlet hazinesinden bir para çıkışı olmamıştır. 
  • Tımarlı, yani atlı sipahilere ”cebelü” adı verilmiştir. 
  • Savaş zamanında sipahiler, bağlı bulundukları beyle birlikte sancakbeyinin emrine girmişlerdir. 4
  • Duraklama dönemi ile birlikte tımar sisteminde bozulmalar meydana gelmiş ve ”Sekban” adı verilen ücretli askerler ortaya çıkmıştır. 
Fausto Zonaro Ertuğrul Süvari Alayı Galata Köprüsü Geçisi. Sultan II. Abdülhamid (1876-1909) tarafından kurulan Ertuğrul Süvari Alayı’nın Galata Köprüsü’nden geçişi resmedilmişti…

Yeniçeri İsyanları Nelerdir? Yeniçeri İsyanlarının Nedenleri ve Sonuçları Nedir?

Akıncılar

  • Serhat adı verilen sınır boylarında görev yapan, hafif silahlarla donatılan Türk ailelerinden oluşan birliklere denir. 
  • Çekirdeğini Türklerin oluşturduğu bu grup, düşmanı oyalamış, orduya rehberlik etmiş ve düşman ülkelerine akınlar düzenlemiştir. (Osmanlı Devleti’nde sınır boylarında sosyal yaşamın ve askeri durumun detayları hakkında Bahattin Özkişi’nin ‘Köse Kadı’ adlı romanını okuyabilirsiniz. 

Azaplar

  • Osmanlı merkez ordusunun en ileri uçlarında görev yapan bu askerler, Anadolu’daki bekar erkeklerden oluşurdu. 
  • Bu grubun en önemli görevi, savaşta yeniçerilerin önünü açmak olmuştur. 

Deliler

  • Gerçekten ‘Deli’ olduklarından değil; savaşlardaki cesaretlerinden dolayı bu ismi almışlardır. 
  • Keşif hizmeti veren bu grup, genellikle Bosna ve Rumeli eyaletlerinin yöneticilerine bağlı olmuşlardır. 

Beşliler

  • Sınır boylarında (serhat), her beş haneden bir kişi seçilerek meydana getirilen bu birlikler sınırlarda yer alan kaleleri korumuşlardır. 

Gönüllüler

  • Gaziyan adı da verilen bu birlikler, sınırlarda yer alan kasaba ve şehirleri korumakla görevli olmuşlardır. 

Yaya ve Müsellemler

  • İlk kez Orhan Bey zamanında kurulmuştur.
  • Yol açmak, siper kazmak, ordunun yük ve teçhizatlarını nakletmek ve köprü tamir etmek gibi görevlere sahiptirler. 
  • Bu işleri Anadolu’da yapanlara ‘Yörük’ adı verilmiştir. 

Sakalar

  • Ordunun ‘su’ başta olmak üzere diğer içeceklerini temin etmek üzere kurulan bir gruptur. 

Martoloslar 

  • Hristiyan askerlerden oluşan bu grup, geçitlerde güvenlikten sorumlu tutulmuşlardır. 

Bozanalar 

  • Savaş alanında naralar atan ve orduyu savaşa hazırlayan gruptur. 

Meşaleciler

  • Bu grubun temel görevi, gece yürüyüşleri sırasında yolu aydınlatmak olmuştur. 

Derbentçiler 

  • Köprü, yol veya geçitlerin koruyuculuğunu yapan gruba denir. 

Cerahorlar 

  • Hristiyan tebaadan alınan bu grup, sınırlarda yer alan ve ordu ağırlıklarını nakletmek ve inşaatlarda çalışmak üzere hazır tutulan bir gruptur. 

Tokatçılar

  • Bu grup, düşmanla ilk çarpışan askerler arasında yer alır. Güçlendirdikleri elleri sayesinde düşmanı korkutma ve yıpratma görevini üstlenmişlerdir. 

Turnalar 

  • Bu grup, ordunun haberleşmesini sağlamıştır. 

Voynuklar 

  • Hristiyan askerlerden oluşan bu grup, Balkanlarda varlık göstermiş ve atların bakımlarından sorumlu tutulmuşlardır.

Pandorlar 

  • Bulgar ve Yunan bölgelerinde, muhitin asayişini sağlamak amacıyla Hristiyan askerlerden seçilen muhafız birliklerdir. 

Farisanlar 

  • Sınırlarda yer alan kale korumalarından ve sınır boylarının korunmasından sorumlu tutulmuşlardır. 

Canbazlar 

  • Geri hizmet birlikleri içerisinde yer alır ve orduya öncülük eder. 

Tatarlar 

  • Geri hizmet birlikleri içerisinde yer alır.

İcareliler

  • Sınır boylarında yer alan şehir ve kalelerden istihdam olunan yerli topçulardır. 

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.