Tarih

Osmanlı Devleti’nde Kadıların Görevleri Nelerdi ?

Osmanlı Devleti’nde adaletin temsilcileri olan kadıların pek çok mesuliyeti vardı. Sorumluluklarının yanı sıra eğitimleri ve terfileri çok tertipli ve de sistematikti.Kadılar arasında hiyerarşik bir düzen söz konusuydu.Ordunun yiyecek içeceğinden,miras taksimine kadar kadıların yükümlü oldukları birçok alan vardı.İşte Osmanlı Devleti’nde kadıların belli başlı görevleri;

– Ordunun yiyecek, içecek ve giyim malzemelerinin tedariğinden kadılar sorumluydu.

– Sefere çıkan ordunun güzergahında bulunan yol,köprü ve hanların tamiri ve malzemelerinin teminatından yine kadılar sorumluydu.

– Devlet tarafından ‘yasak’ konulan durumların denetimlerini yapmak kadıların görevlerindendi.(Kahvehanelerin ya da meyhanelerin kapatılması gibi)

– Bir mekan aranacaksa yahut baskın yapılacaksa evvela kadının iznini almak gerekirdi.

– Tarla, ev, bağ, bahçe gibi mülk alım-satım veya devretme işleri; borçlanma, kefalet gibi sözleşmeler kadı gözetiminde yapılırdı.

– Annesi, babası ya da herhangi bir akrabası olmayan kızların evlendirilmesi ve evlatlık vermek, almak gibi meselelere kadılar bakardı.

– Boşanma davalarından da kadılar mesuldü. Mihir ,nafaka hakları ya da çocukların bakımı ile ilgili konularda hüküm verebilirlerdi.

– Miras taksiminde taraflara paylarını veren kişiler yine kadılardı. Varislerin derecelendirilmesi (öncelik) ve hisselerin eşit dağılımında hassasiyet göstermek zorundaydılar.

– Yetim, öksüz, dul ve miskinlerin haklarını da kadılar gözetirdi.

– İmam, müezzin ve vaizlerin atanması hususunda -atanacak kişilerin belirlenmesi açısından- ilk danışılan kişiler kadılardı.

– Kadılar imar ve iskan planında savunma düzeninin ön planda tutulması, kale ve şehrin korunması için halkın istediği yere ev veya dükkan yapmalarını kısıtlamak yetkisine de sahipti.

Osmanlı Devleti’nde Kadılık Teşkilatı:

1-) Taht Kadıları 

2-) Eyalet Kadılıkları

3-) Sancak Kadılıkları

4-) Kaza Kadılıkları

5-) Nahiye Kadılıkları 

şeklinde bir hiyerarşiye sahip olmuştur. Aynı zamanda “kadı” ile ilgili diğer kavramlar da şöyledir:

Şuhud’ül Hal: Kadıların kararlarının uygunluğuna bakan kimse.

Kadı Naibi: Kadı olmadığında yerine geçici olarak bakan kişi, kadı yardımcısı.

Böcekbaşı: Kadı yardımcısı.

Ünlü Profesör İlber Ortaylı’dan Kadıların Görevleri ile ilgili ilginizi çekebilecek harika bir video serisi:







Konuyla ilgili olarak diğer yazılarımız için;

Sadrazam Kime Denir? Görevleri Nelerdir?

Osmanlı Devleti’nde Kazasker Kimdir? Kazaskerin Görevleri Nelerdir?

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.