Osmanlı Devleti’nde Önemli Saraylar ve Özellikleri

Osmanlı Devleti denilince akla ilk gelen şeylerden biri de Saraylar. Gerek mimarisi gerekse hikayeleri ile Osmanlı Devleti’nin sembollerinden biri haline gelen saraylar, birbirinden farklı özellikleri ile dikkat çekiyor. Osmanlı Devleti’nin sembollerinden biri haline gelen sarayların özellikleri, yapılış tarzı ve mimarına göre farklılık gösterebiliyor. Daha önceki yazılarımızda Osmanlı Devleti’nde Saray kültüründen ve sarayların özelliklerinden bahsetmiştik. Bu yazımızda Osmanlı Devleti’nin önemli saraylarından, sarayın özelliklerinden ve banisinden bahsedeceğiz.

Topkapı Sarayı

1478 yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından yaptırılan ve Sultan Abdülmecid Han’ım Dolmabahçe Sarayı’nı inşa edene kadar Osmanlı Devleti’nin 380 yıl yönetim merkezi ve Osmanlı Sultanlarının ikametgâhı olan Topkapı Sarayı, oldukça farklı özellikleri ile dikkat çekiyor.

Kutsal emanetlerin sergilendiği Hırka-ı Saadet Dairesi de yine burada, Topkapı Sarayı’ndadır.

Topkapı Sarayı, Osmanlı Hanedanının Dolmabahçe ve Yıldız Sarayı’nda yaşamaya başlamasıyla beraber önemini kaybetmiş ve zamanla kullanılmaz hale gelmiştir. Topkapı Sarayı, şu anda müze olarak kullanılmaktadır.

Dolmabahçe Sarayı

Yapımında Avrupai bir tarz benimsenen Dolmabahçe Sarayı, Sultan Abdülmecid tarafından dönemin önemli mimar ailesi olan Balyan Ailesi’nin önde gelen isimlerinden Garabet Balyan’a yaptırılmış olup 1843-1856 yılları arasında inşası sürmüştür.

Dolmabahçe Sarayı, üç katlı ve simetrik plandadır. Saray, günümüzde Beşiktaş ilçesi sınırlarında yer almaktadır. Yine Topkapı Sarayı gibi müze olarak kullanılan yerde bir dönem Mustafa Kemal Atatürk de konaklamıştır.

Çırağan Sarayı

Modern anlamda şu anda Beşiktaş ilçesi sınırlarında yer alan Çırağan Sarayı, Sultan Abdülaziz tarafından 1871 yılında yaptırılmıştır. Saray’ın inşasında yine dönemin önde gelen mimar ailesi, Balyan’lar etkili olmuştur. Saray’ın mimarı Sarkis Balyan ve yardımcısı Kirkor Narkisyan’dır.

1909’dan itibaren Çırağan Sarayı, Meclis-i Mebusan Binası olarak kullanılmıştır. Saray’ın mimarisinde Doğu tarzı benimsenmiş ve daha çok Kuzey Afrika mimarisi esas alınmıştır.

Yıldız Sarayı

Özellikle Sultan II. Abdülhamid Han ile bilinen Yıldız Sarayı da Osmanlı Devleti’nin önemli saraylarından biri. Saray ilk olarak Sultan III. Selim tarafından validesi Mihrişah Sultan için yaptırılan bir köşk iken, köşke II. Mahmut, Abdülmecid ve Abdülaziz dönemlerinde çeşitli köşk, kasır ve eklemeler ve Sultan II. Abdülhamit döneminde eklenen binalarla bugünkü halini almıştır.

Yıldız Sarayı, Eski Saray, Topkapı Sarayı ve Dolmabahçe Sarayı’nın ardından devletin dördüncü yönetim merkezi olmuştur.

Beylerbeyi Sarayı

1861-1865 yılları arasında Dolmabahçe Sarayı’nın da mimarı olan Balyan Ailesinin önde gelenlerinden Sarkis Balyan’a yaptırılmıştır.

Fakat Beylerbeyi Sarayı, idari ve yönetim merkezi olarak değil daha çok yabancı devlet adamlarının ve önemli isimlerin konaklaması için tahsis edilmiş bir yerdi. Saray günümüzde Üsküdar ilçesi sınırlarında yer alıyor.

İshak Paşa Sarayı

Osmanlı Devleti’nin en renki saraylarından biri olan İshak Paşa Sarayı Osmanlı, Hint, Gürcü, Gotik ve Selçuklu mimarisinden esinlenerek inşa edilmiştir.

Saray’ın inşasına 1634-1680 yılları arasında Doğubeyazıt sancak beyliği yapan Çolak Abdi Paşa zamanında başlanmış ve Saray, 1784 yılında İshak Paşa tarafından kullanıma açılmıştır. Saray günümüzde Ağrı’nın Doğubeyazıt ilçesinde yer almaktadır.

 

Alakalı Yazılar:

Şirketleşmiş Bir Müteahhit Aile: Balyan Ailesi

Osmanlı Devleti’nde Saray Nedir? Saray’ın Bölümleri Nelerdir? Görevlileri Kimlerdir?