Ekonomi

Osmanlı Ekonomisini Etkileyen İlkeler Nelerdir?

Osmanlı Devleti’nde, ekonomi politikaları genellikle başka devletlerin ekonomi politikalarından bağımsız ve daha çok kendi kendine yeten ilkelerden meydana gelmekteydi. Bu politikalar; iaşecilik (provizyonizm), gelenekçilik ve fiskalizm olmuştur. Peki Osmanlı ekonomisini etkileyen bu ilkeler ne anlama geliyor? İaşecilik, gelenekçilik ve fiskalizm ilkelerinin içeriği ve özellikleri nelerdir? 

Daha önceki yazılarımızda Fiskalizm ilkesinden detaylı bir şekilde söz etmiştik. Bu yazımızda ise kısaca Osmanlı ekonomisini etkileyen ilkelerden kısaca söz edeceğiz. 

1. İaşecilik (Provizyonizm) 

Osmanlı Devleti toprakları içinde yaşayan reayanın (halkın) refahını artırmak ve sürekli kılmak amacıyla istenilen kalitede ve uygun fiyata yeterli malın bulunması ilkesine denir. Osmanlı Devleti’nde özellikle halkın büyük bir bölümü geçimini birincil ekonomik kaynaklardan sağlıyordu. Halkın alım gücü de belirli bir seviyenin üstüne çıkamadığı için devlet, fiyatları ve stokları belirli bir düzeyde sabitlemiştir. 

2. Gelenekçilik 

Bu ilke doğrultusunda ekonomik, politik ve sosyal ilişkilerde mevcut durumu ve dengeleri derinden etkileyecek değişme eğilimleri engellenmek istenmiştir. Bir anlamda geleceğe ve radikal değişimlere kapalı olan bu sistem çerçevesinde Osmanlı Devleti, içerden ve dışardan gelecek olan tehdit ve değişimleri engellemek istemiştir. Teknolojik ilerlemede geri kalınmasının önemli nedenlerinden biri de bu Gelenekçilik ilkesidir. 

3. Fiskalizm 

Osmanlı Devleti’nin en önemli ekonomik ilkelerinden biri olan ve neredeyse devletin tüm dönemlerinden uygulanmaya çalışılan Fiskalizm, özetle hazinenin mevcut durumunu korumak, yukarı çekmek ama hazinenin mevcut durumundan aşağı inmesini engellemektir. Fakat bu ekonomik ilke, uygulanma konusunda kısmen başarılı olsa çoğu zaman başarısız olmuştur. Yavuz Sultan Selim zamanında ülkenin kasası hayli dolmasına rağmen Yavuz’dan sonra ülkenin hazinesi hiçbir zaman bu dönemde olduğu kadar dolmadı. Savaşlar ve getirmiş olduğu ağır yükler ile ticaret yollarının önemini kaybetmesi sonucu Osmanlı ekonomisi büyük bir krize girmiş, Duraklama Döneminde bu kriz yavaş yavaş hissedilmeye başlamıştır. 

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.