Petrograd Protokolü (Sözleşmesi) Nedir?

I. Dünya Savaşı sonrasında ve sırasında yapılan gizli antlaşmalar, savaşın sonunda imzalanmamış olsa da savaşın seyrine müdahale etmiştir. İtilaf devletleri arasındaki birlik ve istikrarı sağlamak ve savaşın sonunda Osmanlı Devleti’ni paylaşma konusunda ihtilafa düşmemek, İtalya’yı İtilaf bloğuna dahil etmek gibi çeşitli nedenlerden ötürü imzalanmıştır. Yapılan bu gizli antlaşmalar ile şark meselesi halledilmeye çalışılmış, Osmanlı toprakları paylaşılmaya başlanmış ve İtilaf devletlerinin çıkar birliği sağlanmıştır. Bu gizli antlaşmalardan biri de Petrograd Protokolü ya da Sözleşmesi’dir.

Taraflar

• Rusya 
• Fransa 
• İngiltere 

Petrograd Protokolü 

• Rusya’ya, İngitere ve Fransa’nın Orta Doğu çıkarlarını kabul etmesi önerisine karşılık olarak Boğazlar bölgesine ek olarak Trabzon’a kadar Doğu Karadeniz, Erzurum, Van ve Bitlis’in verilmesini öngören bir antlaşmadır.

Petrograd Protokolü, tıpkı diğer gizli antlaşmalar gibi savaşın öncesinde imzalandığı için bir sözleşme niteliği taşımaktadır. Fakat Rusya’da baş gösteren Bolşevik İhtilali ve sonrasında gelen iç karışıklıklar sonrasında Rusya, İtilaf Devletleri safından ayrılmış ve Birinci Dünya Savaşı öncesinde imzalanan tüm antlaşmaları deşifre etmiştir. Bu çerçevede Petrograd Protokolü geçersizdir.