Psikoloji

Piaget’nin Bilişsel Gelişim Dönemleri ve Dönemlerin Temel Özellikleri

Piaget, bilişsel gelişimi 4 temel döneme göre ayırmış ve bilişsel gelişimi 4 temel evre altında incelemiştir. İsviçreli psikolog Piaget, çalışmalarını belirli bir hiyerarşik düzene göre yapmış ve bu çalışmalarda tipik birtakım özellikler saptamıştır. Piaget’nin bilişsel gelişim dönemlerini ele alacağımız bu yazımızda, söz konusu bu dönemler hakkında “kısa ve özet” bir bilgi sunacağız. İşte kısaca Piaget’nin bilişsel gelişim dönemleri ve bu dönemlerin temel özellikleri;

Dönemler 

• Duygusal (Sensori) Motor Dönem (0-2 Yaş) 

• İşlem Öncesi Dönem (3-6 Yaş) 

• Somut İşlemler Dönemi (7-11) 

• Soyut (Formel) İşlemler Dönemi (12 ve üzeri) 

Duygusal (Sensori) Motor Dönem (0-2 Yaş) 

• Bellek kullanımı başlar. 

• Nesnelerin sürekliliği ve nesne kimliği kazanılır. 

• Refleks davranışlardan amaçlı davranışa geçilir. 

• İçe dönük tepki yerini dışa dönük tepkiye bırakır. 

• Döngüsel (devresel) tepkiler ortaya çıkar. 

• Taklit ve/veya ertelenmiş taklit gerçekleştirilir. 

• Çocuk kendi bedenini dış dünyadan ayırt eder. 

• Doğadan ayrışır. 

• Düşünmenin başlangıcı bu dönem olarak kabul edilir. 

• İlk deneme-yanılma öğrenmeleri ortaya çıkar. 

• Ses bulaşması görülür. 

İşlem Öncesi Dönem (3-5 Yaş) 

• Bu dönemde dil, hızla gelişir. 

• Sihirli, majik düşünce ortaya çıkar. 

• Sembolik oyun ve animizm (canlandırmacılık) görülür. 

• Yoğun bir şekilde benmerkezcilik (egosantrizm) gözlenir. 

• Monolog (tek yönlü), kolektif (toplu), monolog ve paralel oyun ortaya çıkar. 

• İşaretsel (Semiyotik) işlev kazanılır. 

• Kişilerin sürekliliği kazanılır.

• Kalıp yargıların geliştirildiği gözlenir. 

• Devresel tepki belirgin hale gelir. 

• İlk kez bu dönemde akıl yürütme (özelden özele akıl yürütme-ortaklık) görülür. 

• Odaktan uzaklaşamaz. (Odaklaşma-Benmerkezcilik) 

• Tersine çeviremez. 

• Korunum henüz kazanılmamıştır. 

• Sayı uygunluğu başarılamaz. 

• Tek yönlü sınıflama ve tek yönlü sıralama yapabilir. 

• Bu dönemde yapaycılık (artifikalizm) ortaya çıkar. 

Somut İşlemler Dönemi (7-11 Yaş) 

• Tersine çevirebilir.

• Bir sınıfa dahil olma ve yanlış inanç ilkesi kazanılır. 

• Tümevarımsal düşünme gücüne ulaşılır.

• Korunum kazanılır. 

• Somut problemlerin çözüldüğü görülür. 

• ‘Dağılma’ ile çocuk benmerkezciliğinden kurtulur. 

• Birden fazla özelliğe dayanarak sıralayabilir ve sınıflama yapabilir. 

Soyut (Formel) İşlemler Dönemi (12 ve Üzeri) 

• Tümdengelimsel düşünme yöntemine ulaşılır. 

• Tümevarımsal veya tümdengelimsel düşünme bir arada kullanılabilir. 

• Soyut düşünme becerisi ortaya çıkar. Atasözleri, deyimler, mecazi anlamda kullanılan tabirler rahatlıkla anlaşılır hale gelir.) 

• Zihinden işlem yapılabilir. 

• Bu dönemde kişi, bir konuyla ilgili olarak tez oluşturup savunabilir. 

• Değişkenler arasındaki ilişkiyi test eder, birleştirici düşünme yetisine sahip olur. 

• Hipotetik düşünebilir. 

• Ergen benmerkezciliği ortaya çıkar. 

• Hayali seyirciler, aşırı idealizm, omnipotent düşünce gözlenir. 

• Göreli kavramlar anlaşılabilir ve doğru bir şekilde kullanılabilir. 

• Toplumsal meselelere ilişkin ilgilerde artış gözlenir, bu konularda sorumluluk alma isteği ortaya çıkar. 

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.