EleştiriTarih

Popüler Tarih Nedir?

Ülkemizde son dönemlerde çıkan Televizyon dizileri ve kitaplarla artış gösteren popüler tarih, başlı başına bir sorun olmakla beraber çoğu akademisyen ve tarihçi için başlı başına gerçeklikten uzak bir yapıya sahiptir. Popüler tarihi insanlar severler. Peki bu popüler tarihe olan ilginin nedeni nedir? Neden popüler tarihe ilgi gösteririz? Popüler tarih nedir?

Öncelikle popüler tarih, tarihin hikayeleştirilmiş olan kısmıdır. Örneğin dizilerde izleyip kitaplarda okuduğumuz çoğu tarihsel olayların içeriği, aslından oldukça uzaklaşmış ve bolca hikayeleştirilmiştir. İşin hikayeleştirme boyutu, insanları tarihi olayları daha kolay kavrama ve anlama noktasına itmektedir. Mesela herhangi bir kişiyi ele alalım ama tarih bilimi kaynakların bahsettiği ve yazdığı çerçevede değerlendiren bir kişi olmasın. Bu insanın açıp arşivleri okuyup belgeleri karıştırma ihtimali nedir? Elbette çok çok azdır. Öte yandan bu tip insanların en iyi tercihi, televizyondaki tarih konulu dizileri izlemek veya popüler tarih yazan yazarların kitaplarını okumak oluyor.

Peki bu dizi ve kitaplar ne derece doğruyu yansıtıyor? Örneğin kısa bir dönem ve o dönemle ilgili az bilgi olan bir konuyu ele alan kitaplar ve diziler tamamen “zırva”dır ve gerçeği hiç olmadığı kadar yanlış yansıtırlar. Bu yapıtların senaryoları ve senaristleri bir süre sonra argüman kabızlığına tutulur ve bu zihinsel yavanlık eserlerin o dönemle hiçbir alakası olmayan, baştan savma, sıradan ve çok satmak veya çok izletmek amacıyla üretilmiş olmasına neden olur. Hepimizin yakından bildiği Fetih1453 filmi başta olmak üzere son dönemlerde çıkan dizi ve filmlerin ne kadar kaliteli veya gerçeklikle ne kadar uyumlu olduğunu söylemeye gerek bulmuyorum.

Diyalogları hiçbir kimse tam olarak kestiremez ve bu kestirememe, zırvalamaya yol açar. Olaylar arasında mantıksal bir bağlantı kurayım diye gerçeklikten tamamen uzaklaşılır. Dolayısıyla tarih büyük bir yozlaşmaya ve aşırı boyutlara ulaşan bilgi kirliliğine uğrar.

Bu filmleri izleyip bu tarz kitapları okuduktan sonra tarih hakkında eleştirel veya savunmacı bir bakış açısı geliştirmek imkansızdır çünkü kaynak en başta hatalı veya şaibelidir.

Öte yandan tarihin öğrenimi bahsettiğim kitaplar ve dizler üzerinden yapılmaya ve öğrenilmeye çalışıldığında ise büyük bir tarihsel yanılgı içerisine dahil oluyoruz. Malumunuzdur ki günümüzdeki popüler tarih yazarlığı ve senaristliği bir geçmişle bağlantı kurma veya propaganda aracı olarak kullanılmaktadır. Bu sayede belirli bir ideoloji yayılmaktadır. Ve yine hepimizin bildiği üzere bu tarz yapıtlarda heroist yani kahramancı bir bakış açısı ve kültürel üstünlükçü bir yaklaşım vardır. Bu realizmi örseleyen ve geçmişi (tarihi) gerçek anlamda öğrenmenin önüne geçen büyük bir yanılgı örneğidir. Yapılan bu tahribin Hitler dönemi Goobles’in politikalarından ne farkı var? Maalesef ki bu benzetmede herhangi bir kusur görmüyorum. Bu hepimizin ayıbıdır.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.