Prut Antlaşmasının Maddeleri Nelerdir? Önemi Nedir?
Osmanlı Devleti’nin önemli dönüm noktalarından biri de 1711 Prut Savaşı’dır. Prut Savaşı,her ne kadar Osmanlı Devleti’nin kazanmış olduğu bir savaşsa da masada kazanan taraf olmadığından kaybetmiş hükmündedir. Prut Savaşı sonunda imzalanan Prut Antlaşması’na bakıldığından bunu daha net bir şekilde görebiliyoruz. Prut Antlaşmasının maddelerinde, karşı taraf için neredeyse hiçbir ağır madde yer almamış ve üstüne Rus ordusu serbest bırakılmıştır.
Savaşa Giden Yol
Rusların Lehistan’ın iç işlerine karışması, Çar Petro’nun Rusya’yı modern bir Avrupa Devleti heline getirmek istemesi ve bu amaç doğrultusunda Baltıklara ve Akdeniz’e yönlenmesi savaşa giden yolda önemli gelişmeleri fakat savaşı başlatan olay İsveç Kralı XII. Şarl’ın Poltova Savaşı’nı kaybetmesi sonrasında Osmanlı Devleti’ne sığınması, Rusların kralı istemesi ve Osmanlı’nın kendisine sığınan Şarl’ı vermek istememesidir.
İki ordu bugünkü Romanya’nın kuzeyinde Moldova’nın güneyindeki yer alan Prut Nehri civarında çarpışır. Savaşta Osmanlı ordusu Rusları bir tarafı bataklık diğer tarafı ormanlık alana sıkıştırır fakat Baltacı Mehmet Paşa Yeniçerilere güvenemez ve kuşatmayı kaldırarak Rusları antlaşmaya zorlar. İki devlet arasında Prut Antlaşması imzalanır.
Prut Antlaşması Maddeleri
- Azak Kalesi ve çevresi Osmanlı Devleti’ne bırakılacak.
- Ruslar, İstanbul’da daimi elçi bulunduramayacak.
- Rusya, Lehistan’ın iç işlerine karışmayacak.
- İsveç Kralı ülkesine rahatça geri dönecek.
- Çar Petro ve ordusu serbest bırakılacak.
Antlaşmanın Önemi
- Bu antlaşmayla birlikte Osmanlı Devleti, kaybettiği toprakları geri kazanabileceğine inanmıştır.
Osmanlı Devleti’nin mutlak avantajlı olduğu bir savaş sonrasında imzaladığı bu antlaşma, günümüzde dahi tartışılmaktadır. Balatacı Mehmet Paşa’nın Katherina‘ya aşık olduğu ve bu yüzden Rus ordusunu imha etmediğine dair iddialar olsa da bu iddialar asılsızdır. Fakat Rus tehdidini uzun yıllar ortadan kaldırmak varken tarihsel bir hataya imza atarak 200 yıl boyunca Ruslarla savaşmak mecburiyetinde kalmak da bu hatanın bir faturasıdır.
Daha önce burada sayısız antlaşmalardan söz etmiştik. Fakat Prut, Osmanlı Devleti’nin kazançlı olduğu halde eli boş döndüğü en büyük savaştır. Örneğin 1853-1856 Kırım Savaşı‘nda da Osmanlı Devleti kazanan taraftı fakat masada kaybetti. Ancak Prut, Kırım’dan daha büyük bir felakettir.
Nitekim Prut Savaşı’ndan sadece 25 yıl sonra 1736-1739 Osmanlı-Rus ve Avusturya Savaşı patlak vermiştir. Daha sonra Ruslarla sayısız savaşa girdik ve ne yazık ki çoğunu kaybettik. Prut, Ruslara karşı kazandığımız son ”önemli” savaştır.
Diğer Antlaşmalar için aşağıdaki linke tıklamanız yeterli
1774 Küçük Kaynarca Antlaşması
1833 Hünkar İskelesi Antlaşması
1921 Afganistan ile Dostluk ve İşbirliği Antlaşması