Roma İmparatorluğu’nda Köle Hukuku
Toplum düzeninin bir çok bölümünü oluşturan köleler Roma’da çok önemli bir yere sahipti. Onlar için en önemli geçim kaynağı gözüyle bakılıyordu. Roma halkının büyük bir çoğunluğunu köleler oluşturmaktaydı. Halkın bir çok bölümünü kaplayan köleler sayılar yükseldikçe daha fazla sorun teşkil etmekteydi ve Roma bu sorunların önüne geçmek için çeşitli kanunlar oluşturdular. Bunları; Köle kaynakları, köle sayısı, köle fiyatları, kölelerin yönetimleri, ve köle hukuku gibi çeşitli başlıklar altında işleyebiliriz.
Köle Kaynakları, Köle Sayısı ve Köle Fiyatları
Sisteme göre insan köle olarak doğar ya da köleleştir sonrasında kimsesiz çocukları, tutsaklar denilen kişileri, borcunu ödeyemeyenleri, haydutlar tarafından ele geçirilen özgürleri de köleleştirmek gayet olağandır.
Roma’da köle soyundan gelen insanlar köle olarak doğar ve hiçbir şekilde üzerindeki bu yaftadan kurtulamazlar.
Köle olarak doğan kişiler hiçbir şekilde evlenme ve aile kurma hakkına sahip değillerdir. Efendi köle üzerinde ölüm ve hayat hakkına sahiptir. Kölelerin kişi yerine sayılması kesinlikle yasaktır. Köle mülkiyet hakkına sahip değildir. Roma hukukunda hayvana öğren araç köleye ise konuşan araç deniliyordu bu da gösteriyorki köle hiçbir şekilde kişi yerine veya insan yerine sayılmaksızın sadece araç olarak kullanılıyordu. Hatta Roma’da; “köleler, hayvanlar ve öteki şeyler” gibi kategorize edilmiştir. Köleler son derece ağır işlerde çalıştırılıyor be hiçbir şekilde dinlenmelerine ya da başka bir işle ilgilenmelerine izin verilmiyordu.
Köleler yorgunluktan yere yıkılıncaya kadar kırbaç altında çalışmak zorundaydılar. Sömürülerin en başında tarım köleliği geliyordu. Tarlalarda son derece acımasız şekilde çalıştırıyorlardı. En ağır tarım aletlerini kullanıyorlar, köleler bazen ayaklanma çıkartıkları için onlara bu aletlerin çabuk kötü olmaması adına daha ağrını ve daha dayanır olanı olanı tercih ediliyor ve onlara bu yönde de eziyet ediliyordu. Efendileri, köleler çabuk öldükleri için onlardan yaşam boyunca daha fazla kar elde edebilmek için acımasızca çalıştırıyorlardı. Fakat köleler arasında en dik başlıları var ise de onlar her başkaldırışta daha fazla çalıştırıyor karşı çıktıkları anda yeraltı hücrelerine götürülüyor orada zincire vuruluyorlardı, ya da değirmen taşı çevirmeye ocaklara gönderiliyorlardı. Eğer bunlarada karşı çıkıyorlarsa çarmıha gerilip yaşamlarına son geliyordu. Köle ticareti oldukça olağandı. En karlı ticaret olarak köle ticareti sayılıyordu. Toptancı köle tüccarları savaş tutuklularını ordugahlardan daha uyguna satın alıyorlar sonrasında da köle AVM’leri denilen yerlere gidip onları açık pazarlarda satıyorlardı. Ağır işçi 2000, eğitim görmüş 8000, aşçı 10.000 sestertius dolarıyla satışa sunuluyordu. Kölelik bir noktadan sonra üretimin temelini oluşturmuştur.
Bütün bu baskıcı tavırlar ve kölelere uygulanan zulümler dolayısıyla Roma’da köle ayaklanmaları çıkmış fakat sonrasında yeniden bastırılmıştır. Yılmayan köleler yeniden haklarını aramışlar ve asırlar sonra artlarından gelen köleler için bir ışık kaynağı olmuşlardır. Roma’da kölelik belki de bütün bu olanlardan sonra ortadan kalkmıştır
