Edebiyat

Sanat Sanat İçin midir? Sanat Toplum İçin midir?

Sanat sanat içindir ya da sanat toplum içindir. Türk edebiyatının en çok tartışılan konuların başında edebiyatın amacı yer alıyor. Sanat toplum için mi yapılmalı? Yoksa sanat sanatı icra etmek için mi yapılmalı? Bu konuda özellikle liselerde çeşitli münazaralar yapılmakta iki tarafın savunması yazılı olarak eğitmenlerden istenmekte. Peki sanat sanat için midir? Sanat toplum için midir?

Sanat Sanat İçindir

Sanat sanat içindir görüşüne göre, sanatın yazarlar, şairler ve ressamlar, heykeltıraşlar gibi kişiler tarafından icra edilmesinin en önemli yanı “sanatın sanat olarak görülmesi”dir. Sanatı başka bir araç olarak görmek sanatın özüne ve içeriğine terstir. Bir yazarın toplumsal amaç ve hedefleri gözeterek roman yazması, bir şairin toplumsal konuları eserinde işlemesi, bir heykeltıraşın insanları eğitmek için heykel yapması sanatın alanını kısıtlayacaktır.

Sanat, özgün bir alandır ve sanatta yeterliğin yanı sıra özgürlük alanının kısıtlanması da sanat için zararlıdır.

Sanat için sanat anlayışında, toplumsal meselelere de yer verilirken toplumu eğitmek ya da topluma yön vermek gibi bir amaç yoktur. Örneğin bir ressam, döneminde yaşanan olayları resmedebilir fakat eseriyle insanlara bir şeyler anlatmak, onlara birtakım duygusal ve mantıksal argüman, savunma ya da değer sunmak zorunda değildir. Sanatçı eserini toplumsal bir kaygı gözetmeden yapmak, icra etmek zorundadır.

Sanatçıların bulundukları dönemde veya kendilerinden sonraki dönemlerde eleştirilmesi ya da yerden yere vurulmasının en temel sebebi, sanatçıların ait olduğu dönemlerde yaşanan olay, gelişme ve durumlar karşısında tepkisiz ve duyarsız kalması yönünde olmuştur.

Sanat için sanat anlayışında yazar, şair, ressam ve diğer sanat ehli kişilerin değindiği ve işlediği tema, daha çok bireysel ve özel konulardır. Sanat için sanat icra eden sanatçıların eserlerinde toplumsal konulardan çok bireysel konular vardır.

Sanat Toplum İçindir

Bu anlayışa göre ise sanatın en önemi amacı toplumdur. Sanat, bir topluma yön vermek, toplumda çeşitli sanat içerikleri ile tutum ve davranış değişikliği yapmak zorundadır. Sanat, bu amaçların dışında yapıldığında belirli bir amacı olmaz.

Sanat, toplum için yapıldığı zaman, haliyle sanat olmuş olur. Sanatı diğer aktivitelerden ayıran en önemli özellik bir estetiğe ve bakış açısına sahip olmasıdır.

Sanat, toplumu beslemelidir. Sanatla, toplumun içinde bulunduğu durumlar düzeltilebilir. Bu açıdan bakıldığında sanatın, toplum dışında bir amacı olmamalıdır. Sanatın içeriği, toplumsal konularla kısıtlı kalması, sanatın özgünlüğünden bir ödün vermeyecektir. Çünkü toplum için yapılan sanatta her konuya ayrıntılı bir şekilde cevap verilebilir.

Bu görüşe göre sanatçı, ait olduğu döneme yabancı kalmamalıdır. Sanatçı, eğer bir ülkede yaşıyorsa o ülkenin sorunlarını ele almalı, o sorunları eserlerinde işlemeli ve o sorulara bir çözüm bulmalıdır.

Sanat toplum için midir? Sanat sanat için midir sorunsalının kaynağı Tanzimat Dönemine dayanır. Bu dönemde sanatçıların bir kısmı sanatı sanat için icra ederken diğer bir kısım ise sanatı toplum için icra etmiştir.

İkinci Abdülhamit’in İstibdat Dönemi’nde

Münazara

Savunma

Purizm Nedir? Sanatta ve Dilde Purizm Yaklaşımları

 

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.