Osmanlı Tarihi

Sanayi İnkılabının (Devriminin) Osmanlı Devleti’ne Etkileri

Sanayi devriminin Osmanlı Devleti’ne etkisi ve etkileri nelerdir? Sanayileşen ve üretim kapasitesi aratan Avrupalı devletlerin siyasi alanda da ağırlık kazanmasına neden olmuştur. Bu durum sanayi inkılabının dünyada güç dengelerini de değiştirdiğini göstermektedir. Peki sanayi devrimi Osmanlı Devleti’ni nasıl ve hangi açılardan etkilemiştir?

Bu soruyu cevaplamadan önce Osmanlı Devleti’nin ekonomisini etkileyen gelişmelerden söz etmek gerekir. Oldukça kırılgan ve değişken bir ekonomiye sahip olan Osmanlı ekonomisini etkileyen gelişmeler;

  • İpek ve Baharat Yollarının Osmanlı Devleti’nin kontrolü altına girmesi,
  • Coğrafi Keşifler sonucunda Akdeniz ticaretinin önemini kaybetmesi,
  • 1535 yılında Fransızlara kapitülasyon verilmesi,
  • Fransa’ya verilen imtiyazların 1740 yılından itibaren kalıcı hale getirilmesi,
  • Sanayi İnkılabının İngiltere’de başlaması,
  • 1838 Balta Limanı Antlaşması ile Osmanlı Devleti’nin İngiltere’nin açık pazarı haline gelmesi,
  • 1854 – Devletin Kırım Savaşı sırasında ilk kez dış borçlanmaya gitmesi,
  • 1875 yılında Ramazan ve Muharrem Kararnameleri ile devletin mali açıdan iflas etmesi,
  • Avrupa’dan gelen ucuz mallar karşısında Osmanlı ülkesinde üretimin çökmesi,
  • 1881 – Duyun-u Umumiye İdaresi’nin kurularak Osmanlı gelirlerine el konulması.

Avrupa’dan gelen ucuz mallar karşısında rekabet edemeyen küçük el tezgahları ve atölyelerin kapanması, Osmanlı ekonomisinin çöküşüne zemin hazırlamıştır.

Söz konusu bu küçük el tezgahları ve atölyelerinin kapanması ise buralarda çalışan vatandaşların da işlerini kaybetmelerine neden olmuş; işsizlik artmıştır. İşsizliğin artması, devletin sosyoekonomik durumunu da alt üst etmiştir.

Üretmeyen, daha doğrusu üretim yapacak yeterli teknolojiye sahip olmayan Osmanlı Devleti, tüketim ürünlerinin ihracına karar kılmış ancak bu durum dış ticarette dengelerin tamamen bozulmasına neden olmuştur.

Osmanlı Devleti, yurt dışından ithal ettiği ürünlerin hemen hemen çoğunu sanayisi gelişmiş Avrupalı devletlerden ithal etmekteydi. Bu durum ise Osmanlı Devleti’nin Avrupa’ya bağlı olmasına neden olmuştur.

Avrupa Devletleri’nin artan ham madde ve pazar arayışı, coğrafi açıdan yakın ve oldukça elverişli bir coğrafya olan Osmanlı topraklarına göz dikmelerine neden olmuş ve ilerleyen zamanda Batılı devletlerle Osmanlı Devleti arasında pek çok savaş yapılmıştır. İtalyanlar’ın Tunus’u işgal etmesi, Fransızların Mısır’ı işgali, İngilizler’in Ortadoğu’daki işgal politikaları ve Süveyş Kanalı’nın kontrolü meselesi bunlara örnek olarak verilebilir.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.