Tarih

Sened-i İttifak Nedir? Sened-i İttifak’ın Önemi ve Maddeleri Nelerdir?

II. Mahmut, kendisini tahta çıkaran Rusçuk Ayanı Alemdar Mustafa Paşa’yı sadrazamlık görevine getirmişti. Anadolu’da ve Rumeli’deki ayanların başına buyruk hareket ettiklerini ve hayli güçlendiklerini düşünen II. Mahmut, bu duruma son vermek istedi. Alemdar Mustafa Paşa aracılığıyla ayanlarla görüşülerek “Sened-i İttifak” yani Anlaşma Senedi’ni imzalamıştır. (1808)

Bu belge ile ilk kez padişahın mutlak otoritesi kısıtlanmış, Anadolu ve Rumeli’deki ayanların hakları ve varlıkları kabul edilmiştir. Sened-i İttifak’ın imzalanmasında önemli rol oynayan Rusçuk Ayanı Alemdar Mustafa Paşa, kısa bir süre sonra, Sekban-ı Cedit Ocağı’na tepki gösteren yeniçerilerin isyanı sonucu öldürülmüştür.

Ayanların artan güçlerinden rahatsız olan II. Mahmut, ayanları ortadan kaldırmıştır.

Sözleşmenin Maddeleri;

1-) Padişahın otoritesi, devletin temel dayanağını oluşturur. Reayaya yani yönetilene karşı yapılan haksızlıklar ve zulmler, devlete bildirilerek bu durum önlenmeye çalışılacaktır.

2-) Ayanların varlığı ve devletle ayanların birbirine karşılıklı olarak güven duyması elzemdir.

3-) Ayanlar, Osmanlı Devleti’nin eyaletlerden asker almasına karşı gelmeyecektir. Eyaletlerden toplanan tüm askeri güçler, devletin askeri sayılacaktır.

4-) Ayanların görev yaptığı yerlerdeki hazine gelirlerinin, devletin koyduğu kanun ve hükümlere göre ayanlar aracılığıyla toplanması sağlanacaktır.

5-) Ayanlık, babadan oğula geçebilecek.

6-) Padişah, ağır vergiler koymayacak, ayanlardan eşit ve adaletli vergi alacaktır.

7-) Osmanlı devlet adamlarına ve özellikle Sadrazama saygı duyulacak, emirlerine itaat edilecektir.

8- ) Sözleşme metnini, Sadrazam ve diğer devlet adamları da imzalayacak.

9-) Ayanlara karşı devlet kademesinden yapılacak ya da başka noktalardan düzenlenebilecek saldırılara karşı Ayanlarla-Devlet birlikte hareket edecek.

10-) Ayanlar da tıpkı devlet adamları gibi antlaşmaya uyacak, uymayanlara karşı padişahla birlikte hareket edeceklerdir.

11-) İstanbul’daki Yeniçeri ve diğer ocaklarda isyan çıktığında Ayanlar, herhangi bir emir beklemeksizin İstanbul’a gelerek isyanı bastıracaklardır.

Antlaşmanın Önemi

1-) Sened-i İttifak ile Osmanlı Devleti’nde ilk kez padişahın yetkileri kısıtlandırıldı.

2-) Bu belge ile ayanlar tanınarak varlıklarını hukukileştirmiştir.

3-) Sened-i İttifak, demokratikleşme yolunda önemli bir adım olmuştur.

4-) Belge, İngiltere’de 1215 yılında yayınlanan Magna Carta ile benzerlik göstermektedir. Her ikisi de ilk kez hükümdar yetkisini kısıtlamıştır.

5-) Sened-i İttifak, bir yemin belgesidir. Anlaşma, Uzlaşma metni ya da belgesi olarak da çevrilebilir.

6-) Aynı zamanda bu belge, Tanzimat Fermanı’nın da alt yapısını oluşturmuştur.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.