Ekonomi

Snob Etkisi Nedir?

John Maynard Keynes’in tüketici eğilimlerini ve tüketim alışkanlıklarını açıklamak için ortaya attığı bir tabir olan Snob Etkisi, davranışsal iktisadın en önemli parçalarından biridir. Snob Etkisine “züppe etkisi” demek de mümkün. Peki Snob Etkisi nedir? Snob Etkisi neye denir?

Snob Etkisi Nedir?

John Maynard Keynes, tüketici tercihlerini ve tüketici eğilim ve alışkanlıklarını açıklarken, müşterilerin rasyonel davranmadıklarını, çevrelerine göre hareket ettiklerini ve çoğu zaman duyguları ile yola çıktıklarını ifade etmişti. Keynes’e göre Snob Etkisi, müşterilerin bir ürünü veya hizmeti alırken kendi ekonomilerini düşünmeyip çevrelerine göre hareket etmeleri ve çoğunlukla da özentilik yapmalarıdır.

Snob Etkisi’nde müşteriler ya da daha doğrusu insanlar, kendi ekonomik durumuna aldırış etmeden sosyal statü kazanma isteği çerçevesinde çoğu zaman kendisi için zararlı olabilecek seçenekleri tercih eder.

Örneğin çay içmek isteyen üç üniversite öğrencisi için en ideal yer, bir çay ocağıdır. Zira üniversite öğrencisi için para önemlidir. Fakat üniversite öğrencilerinin çay ocağına gitmek yerine yakınlardaki bir pastaneye veya kafeye gitmeleri Snob Etkisi ile açıklanabilir. Çünkü çay ocağına gitmeyip pastaneye veya kafeye gitmek sosyal bir statü gibi algılanır.

Buradaki önemli olgu, öğrenciler için çay ocağının daha makul bir seçenek olmasına rağmen onların pastaneye veya kafeye gitmeleridir. Zira artan tüketim çılgınlığı ve kişilerin ihtiyaçları dışında tüketim harcamalarını artırması, rasyonelliğe ters düşmektedir.

Veblen Etkisi ve Snob Etkisi

Sıkça karıştırılan bu iki olgu arasındaki en önemli fark; Veblen etkisinin malın fiyatı artmasına rağmen kullanıcıların talebinin de aynı doğrultuda artış göstermesiyken, Snob Etkisinin başkalarına özenme sonucu ortaya çıkan bir etki olmasıdır. Aşağı yukarı aynı anlamlara gelen iki etkideki temel fark birinde metanın diğerinde insan davranışının ön plana çıkmasıdır.

Günümüzde çoğu insanın Snob Etkisi çerçevesinde hareket ettiği bilinen bir gerçek. Orta-alt gelir düzeyindeki insanların özellikle kendilerine rol model olarak üst gelir grubunu örnek almaları sonucuna ihtiyaç dışı tüketim hat safhaya ulaşmış durumda.

Sadece ülkemizde değil dünyanın pek çok yerinde de durum aynı. Snob Etkisi’nin ismi sadece literatürde. Fakat bu etki, dünyanın her yerinde, ekonominin işlediği, paranın olduğu her yerde geçerli.

İhtiyaçların sınırlarının belirlenemediği, neyin ihtiyaç olduğunun bilinmediği günümüz dünyasında Snob Etkisi’nin varlığını her alanda

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.