Sosyal İnşacı Yaklaşım ve İşbirliği

Kimliğin inşasına ve ortak normların oluşturulmasına önem verdiği için sosyal inşacılığın uluslararası ilişkilerde işbirliği konusunda önemli katkıları vardır. Sosyal inşacı argüman aktörlerin sosyal gerçekliği yapılandırdığını iade eder. Bu yaklaşıma göre objektif bir gerçek yoktur; gerçeklik denilen şey aktörlerin inançları, fikirleri, söylemleri ve anlayışları çerçevesinde anlamlandırılmaktadır. Dolayısıyla aktörlerin uluslararası işbirliğine nasıl yaklaştığı önemlidir. Diğer ana akım teorileri rasyonel ontolojiye dayanırken inşacılar sosyal antolojiye dayandıkları için işbirliği konusunu ele alırken devletlere yalnızca aktör olarak bakmazlar ve tercihleri değişmez olarak kabul etmezler.

İnşacı yaklaşımda işbirliği; siyasi hayatta kendi kendini değerlendirme sürecinin katalizörlerindendir. Bu kendi kendini değerlendirme süreci, uluslararası aktörlerin kendileri ile ilgili algıların veya çıkarlarının değişmesine sebep olabilir. İnşacılar işbirliği konusunu açıklarken, uluslararası örgütlerin özerk aktörler olarak davranmalarına yol açan faktörleri ve bu örgütlerin devletlerin eylemleri üzerindeki etkilerini açıklamaya çalışırlar. Bu kapsamda inşacı yaklaşım kurumları aktör-yapı ilişkisi temelinde ele alır. Bu bakış açısı, uluslararası işbirliğini açıklarken sistemde yer alan aktörlerin sosyalleşme, öğrenme, ikna etme gibi süreçlerine ve onların bu süreçler dahilinde geliştirip edindikleri söylem ve normlara odaklanmaya itmiştir. İnşacı çerçevede ele alındığında normatif rasyonellik ve bunun sosyal norm ve kurumlar üzerindeki etkisi önem kazanmaktadır. Kısaca inşacı yaklaşım norm ve kuralların yapıcı rolü üzerinde durur. Bu da inşacıların uluslararası işbirliğini yapı ile aktör arasındaki ilişkiler bağlamında tartışır ve uluslararası siyaseti, sadece sistemik düzeyde değil ulusal ve uluslararası düzeyde de tartışılması ve kabul görmesi gereken bir olgu olarak ele alır.

• Kaynak: Şaban Kardaş, Ali Balcı-Uluslararası İlişkilere Giriş, Küre Yayınları