İnkılap Tarihi

Türk Kadını ve Siyasi Hakları

Türk kadını, Atatürk döneminde yapılan reformlarla uluslararası alanda siyasi haklara erken ulaşmış ve belediye, muhtarlık ve milletvekilliğinde seçme ve seçilme hakkı elde etmiştir. Bu dönemde Türk kadını, sırasıyla belediye, muhtarlık ve milletvekilliğinde birtakım haklar elde etmiştir. Osmanlı Devleti zamanında seçme ve seçilme halkı bulunmayan Türk kadını, özellikle Medeni Kanun’un kabulü ile birlikte sosyal hayatta erkeklerle eşit haklara sahip olmuştur. Türk kadınının siyasi haklara sahip olma tarihçesi ise şöyledir:

Belediyeler

  • 3 Nisan 1930 tarihinde çıkarılan yasa ile birlikte kadınlara belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı tanınmıştır. Kadınlara verilen ilk siyasi hak ise belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı olmuştur.
  • Aynı yıl yapılan yerel seçimlerde Şadiye Hanım, Artvin’in Yusufeli ilçesine bağlı Kılıçkaya beldesinde Belediye Başkanı seçilmiş ve Türkiye’nin seçilmiş ilk kadın belediye başkanı olmuştur.
  • Müfide İlhan ise 1950 yılında Mersin’den Belediye Başkanı seçilmiştir.

Muhtarlık

  • 26 Ekim 1933 gününde çıkarılan bir kanunla kadınlara muhtar olma ve seçme hakkı tanınmıştır.
  • Gül Esin, Aydın’ın Çine ilçesine bağlı Karpuzlu Bucağında ilk kadın muhtar seçilmiştir.

Milletvekilliği

  • 5 Aralık 1934 günü kabul edilen bir yasa ile kadınlara vekil seçme ve seçilme hakkı tanınmıştır. 1935 seçimlerinde 17, 1936 ara seçimlerinde ise 1 olmak üzere toplam 18 kadın vekil Meclis’e girmiştir.

İlkler&Enler

  • İlk kadın muhtar: Gül Esin
  • İlk atanmış kadın muhtar: Meliha Manço
  • İlk kadın belediye başkanı: Sadiye Hanım
  • İlk kadın savaş pilotu: Sabiha Gökçen
  • İlk kadın fotoğraf sanatçısı: Semiha Es
  • İlk kadın mühendis: Sabiha Rıfat
  • İlk kadın öğretmen: Refet Angın
  • İlk kadın tiyatro sanatçısı: Afife Jale
  • İlk kadın milli yüzücü: Leyla Asım Turgut
  • İlk kadın parti genel başkanı: Behice Boran
  • İlk kadın tarihçi: Afet İnan
  • İlk kadın hekim: Safiye Ali
  • İlk kadın arkeolog: Jale İnan
  • İlk kadın gazeteci: Selma Rıza
  • İlk kadın Meclis’e giren vekil: Satı Çırpan
  • İlk kadın büyükelçi: Filiz Dinçmen
  • İlk kadın bakan: Türkan Akyol
  • İlk kadın Başbakan: Tansu Çiller

Önemli Bilgiler

  • Dünyadaki ilk kadın kongresi 1935 yılında İzmir’de yapılmıştır.
  • 1935 yılında Kadınlar Kongresine katılan Mısır delegesi Sitti Şaravi, Atatürk için “siz ona Atatürk demişsiniz ama biz onu Ataşark* olarak anarız” demiştir.
  • 1936 yılında kadınlara mahsus olmak üzere İş Kanunu kabul edilmiştir.

    * Şark’ın (Doğu) atası.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.