Yalaza Ne Demek?

Yalaza. İsim. (halk ağzında). Yalaz, alev, parlayan, yanan od, ateş anlamlarına gelir. Kelimenin kökeni hakkında net bir bilgi olmayıp muhtemelen Eski Türkçe olduğu tahmin edilmektedir. Sakarya’ya bağlı Taraklı ilçesinde ise ”yalaza” kelimesinin kökeni biraz farklı. İlçe sakinlerinin yakından bildiği bir gelenek var. Öyle ki bu geleneğe göre sohbetlerde insanları eğlendirmek maksadıyla söylenen mübağalalı (abartılı) öykülere denmekte. Bu öyküler kimi zaman da korku türünden olabiliyor. Tabi bu ilçe halkının nesilden nesile aktardığı köklü bir gelenek.

Taraklı’daki ”yalaza” kültürünü işleyen ”Taraklı’da Yalaza Kültürü” isminde bir kitap da vardır. Yalaza kelimesinin cümle içerisindeki kullanımı aşağıdaki gibidir.

Kaplan! Kaplan! gecenin ormanında
Işıl ışıl yanan parlak yalaza,
Hangi ölümsüz el ya da göz, hangi,
Kurabildi o korkunç simetrini? Hangi uzak derinlerde, göklerde
Yandı senin ateşin gözlerinde?
O hangi kanatla yükselebilir?
Hangi el ateşi kavrayabilir? Ve hangi omuz ve hangi beceri
Kalbinin kaslarını bükebildi?
Ve kalbin çarpmaya başladığında,
Hangi dehşetli el? ayaklar ya daNeydi çekiç? ya zincir neydi?
Beynin nasıl bir fırın içindeydi?
Neydi örs? ve hangi dehşetli kabza
Ölümcül korkularını alabilir avcuna? Yıldızlar mızraklarını aşağıya atınca,
Göğü sulayınca gözyaşlarıyla,
Güldü mü o, görünce eserini?
Kuzu’yu yaratan mı yarattı seni? Kaplan! Kaplan! gecenin ormanında
Işıl ışıl yanan parlak yalaza,
Hangi ölümsüz el ya da göz, hangi,
Kurabilir o korkunç simetrini?

Masumiyet ve Tecrübe Şarkıları, William Blake