Cedelleşmek mi Cebelleşmek mi ?

Geçtiğimiz yıllarda bir yarışma programında bahsi geçen kelime cebelleşmek mi yoksa cedelleşmek mi ?

 

Evvela iki kelimenin de kökeni Arapçadır. Cebel, Arapça ‘dağ’ anlamına gelmekteyken ‘Cedel’ ise bir konu üzerinde detaylı araştırmanın sonucunda ortak bir karara varmak için yapılan tartışmaların içinde bulunma, eylem halinde olma anlamlarına gelir.

 
Mevzubahis yarışmada da Cebelitarık Boğazı’nın anlamı sorulmuştu. Cebel-i Tarık şeklinde yazımı Arapça olarak daha doğrudur isim tamlaması şeklinde olan bu kelime ‘Tarık Dağı’ anlamına gelmektedir.

 

Hatta Mehmet Akif Ersoy’un Necd Çöllerinde adlı şiirinden doğrudan alıntı yapıyorum;

 

“Bütün hayakil-i hilkat ile hasbihal ettim.
Leyale derdimi anlattın, cibali söylettim.”

 
Dizelerindeki ‘cibal’ kelimesi, Arapça ‘cebel’ kelimesinin çoğul eki almış halidir. ‘Dağlar’ manasına gelmektedir.

 
Türk Dil Kurumu ise bu iki tabirin de yanlış olmadığını, ikisinin de cümle içerisinde kullanıldığında aynı manalara geldiğini ifade etmiştir.

 
Cebelleşmek galat-ı meşhur olmuş ve doğrusunun önüne geçmiştir.

 

Fazla söze gerek yok;

 

Galat-ı meşhur, lügat-ı fasihten evladır.