Kime Sorusu Hangi Öğeyi Buldurur?
Kime sorusu hangi öğeyi buldurur, kime sorusu sorulduğunda hangi öğeyi buluruz? Daha önceki yazılarımızda Türk Dil ve Anlatım konularından detaylı bir şekilde söz etmiştik. Bu yazımızda ise kısaca “kime sorusu hangi öğeyi buldurur” sorusundan söz edeceğiz.
Kime Sorusu Hangi Öğeyi Buldurur?
Yükleme sorulan kime sorusu, bize dolaylı tümleci buldurur. Yükleme “kime” sorusu sorduğumuz zaman dolaylı tümlecin cevabını almış oluruz. Bunu biraz ayrıntılı açıklayalım.
Dolaylı Tümleç Nedir?
1. Yönelme Hal Eki (-e)
2. Belirtme Hal Eki (-i)
3. Bulunma Hal Eki (-de, -da)
4. Ayrılma Hal Eki (-den, -dan)
Yukarıda belirtilen hal ekleri dolaylı tümleç olarak bildiğimiz tümleç cinsidir. Yani bir ismin yönelme hal eki mi belirtme hal eki mi yoksa bulunma hal eki ya da ayrılma hal eki mi aldığını bu eklerden öğrenebiliriz. Örneklerle biraz daha açıklayalım:
1. Yönelme Hal Eki
(Ben Bugün Sinemaya Gideceğim)
(Akşam Yemeğine Aslı’ya Gidiyoruz)
Bu cümlede yüklem olan “gideceğim”e sorulan nereye sorusu bize yönelme hal ekini verir. Yine aynı şekilde ikinci cümlenin yükleme olan “gidiyoruz”a sorulan kime sorusu da bizi dolaylı tümlece (yönelme hal eki) götürür.
2. Belirtme Hal Eki
(Bisikleti Köye Götürmeyeceksin)
(Ahmet’i Yanımıza Almayalım)
İlk cümledeki “götürmeyeceksin”e soracağımız neyi sorusu ile ikinci cümledeki “almayalım”a soracağımız kimi sorusu bize dolaylı tümleci (belirtme hal eki) bulduracaktır.
3. Bulunma Hal Eki
(Bu Sıralar Evde Takılıyor)
(Silgim Mehmet’te Kalmış)
İlk cümledeki “takılıyor”a soracağımız nerede sorusu ile ikinci cümlede “kalmış”a soracağımız kimde sorusu da bizi dolaylı tümlece (bulunma hal eki) götürecektir.
4. Ayrılma Hal Eki
(Yanıbaşımdan Ayrılma)
(Selim’den Borç Aldım)
İlk cümledeki “ayrılma”ya soracağımız nereden sorusu ile ikinci cümlede “aldım”a soracağımız kimden sorusu ise bizi dolaylı tümlece (ayrılma hal eki) götürecektir.
Yukarıda da görüldüğü üzere kimi veya neyi sorusu bize dolaylı tümleci buldurmaktadır. Yükleme neyi ve kimi sorusu sorduğumuz zaman dolaylı tümleci buluruz.
