Mabeyn Nedir? Ne Demek? Cümle İçi Kullanımı ve Kökeni

Mabeyn nedir ve ne anlama geliyor? Mabeyn kelimesinin anlamı nedir? Daha önceki yazılarımızda gündelik hayatta sıkça kullanılan veya kullanımı eskiyen çeşitli kelime, söz öbeği, tabir, deyim ve atasözlerinden söz etmiştik. Bu yazımızda ise kısaca “mabeyn” kelimesinden söz edeceğiz. 

Mabeyn Nedir? Ne Demek? 

Mabeyn, isim. 

Osmanlı Devleti zamanında sarayda veya evlerde odalar arasında yer alan, geniş veya dar uzun yapıdaki bölümlere “mabeyn” adı verilirdi. Mabeyn, zaman zaman da “salon” olarak kabul edilmiştir. 

Osmanlı Devleti zamanındaki Mabeynler, ana odadan (salondan) ayrılan ve sarayın bütün odalarına kapısı bulunan geniş yerlerdi. Buralarda genellikle misafirler bekletilir veya buralar sadece odalara geçiş için kullanılırdı. 

Günümüzdeki hol veya koridorun eski zamandaki karşılığı olan mabeynler, erken, klasik ve geç dönem Osmanlı mimarisinin tipik örneklerinden biridir. 

Mabeyn Kelimesinin Kökeni 

Mabeyn kelimesi, dilimize Arapçadan geçmiş bir sözcüktür. Beyn kelimesi Türkçe “arası, arada, arada yer alan veya ortada” gibi anlamlara gelmektedir. Örneğin beynelmilel, uluslararası demektir. Bazı yörelerde mabeyn kelimesi yerine “hayat” kelimesi de kullanılır. 

Mabeyn Kelimesinin Kullanım Alanları 

Mabeyn kelimesi, gündelik hayatta sıkça kullanılan kelimeler arasında yer almayıp kullanımı eskiyen ve unutulmaya yüz tutmuş kelimeler arasında yer almaktadır. 

Mabeyn Kelimesinin Kullanım Alanları 

Mülkiyeli olduğu ve iyi derece ile bitirdiği için mabeyne memur olarak alınan Müştak Mayakon’un Yıldız hatıratında belirttiği gibi, ramazanda Yıldız Sarayı alenen oruç yenen yerlendendi. Bu konuda sıkıntıya girmeye lüzum olmadığını hem mabeyn hem de bizzat padişah biliyor, bu ahvale göz yumuyordu.

Gazi Mustafa Kemal Atatürk, İlber Ortaylı

Sayfa 35 – Kronik Kitap, 1. Baskı: Ocak 2018, İstanbul