Orta Gelir Tuzağı Nedir?

Bir ekonominin belirli bir kişi başına gelir düzeyime ulaştıktan sonra durağanlaşmasına ve daha üst aşamalara ulaşamama durumuna “orta gelir tuzağı” denir. Yani orta gelir tuzağındaki bir ülkenin kişi başına düşen Gayri Safi Yurtiçi Hasılası (GYSH) daha yüksek gelir seviyelerine doğru yükselmek yerine sürekli iniş-çıkış halinde olduğunda, söz konusu ülkenin orta gelir tuzağına düşmüş olduğu kabul edilir.

Farklı tanımları ve alt kategorileri olmakla birlikte, Dünya Bankası tanımına göre orta gelir tuzağı kabaca 12.000 dolar seviyesine tekabül etmektedir. Bu eşiğe yaklaşan ülkelerin üst gelir düzeyine ulaşabilmeleri için yüksek teknoloji üretimine önem vermesi, yetişmiş insan kapasitesini artırması ve kurumları kapsayıcı bir yapıya kavuşturabilmesi gerekmektedir.

Şaban Kardaş, Ali Balcı, Uluslararası İlişkilere Giriş, Küre Yayınları s.459

Gelişmekte olan ülkelerde sıklıkla görülebilen bu tuzaktan ülkelerin kısa vadede çıkmaları ve sürecin olumsuzluk etkilerini yukarıda belirtildiği üzere etkili ve pratik yöntemlerle çözmek gerekir. Türkiye’nin ekonomik olarak 2008’e kadar bir yükseiş içinde olduğu fakat 2008’den sonra ekonomik olarak bir durgunluğa sürüklenmesi, orta gelir tuzağında olduğuna dair somut bir örnektir. Gelişmekte olan ülkeler kategorisinde bulunan ülkemizin bu tuzağı atlatabilmesi için ciddi hedefler ve yatırımlara ihtiyaç vardır.

CNBC-e Genel Yayın Yönetmeni Servet Yıldırım’a göre ülkemiz, şu andaki ekonomik verilere göre orta gelir tuzağında bulunmuyor fakat orta gelir tuzağının kıyısında dolaşmadığı anlamına da gelmiyor. Tehlike hala var. Yıldırım şu ifadelere yer veriyor:

Türkiye’nin şu an itibarıyla orta gelir tuzağına düştüğünü söyleyemeyiz, ancak alt-orta gelir kademesinden üst-orta kademeye yükseldikten sonra orada takılıp kalması ve gelir düzeyini artıran verimlilik artışlarının ortadan kaybolmaya başlaması, orta gelir tuzağının çok uzağında olmadığımızı bize gösteriyor