Totoloji Ne Demek? Cümle İçi Kullanımı? Totoloji Örnekleri
Totoloji nedir, ne demek, ne anlama geliyor? Daha önceki yazılarımızda yazılarımızda gündelik hayatta sıkça kullanılan veya kullanımı eskiyen çeşitli kelimelerden söz etmiştik. Bu yazımızda ise ayrıca totoloji kelimesinden söz edeceğiz.
Totoloji Ne Demek?
Aynı anlamlara gelecek sözcük ya da cümleleri tekrarlamak anlamına gelmektedir. Klasik mantıkta çelişkili veya tutarsız olmadığı müddetçe reddedilmesi mümkün olmayacak kadar sarih olan bir ifade anlamına da gelmektedir. Sembolik mantıkta ise her girdide netice doğru çıkıyorsa bu ifade de totoloji olarak tanımlanır.
Totoloji, esasında yanlışlanamayan şeylerdir ancak bu durumun bilimin yanlışlanabilirlik ilkesiyle çelişmektedir. Nitekim bilim ortaya attığı savların yanlışlanabilir olmasını önceler. Açık Toplum ve Düşmanları adlı kitabında Karl Popper, Marx’ın tarihsel önyargısının tarihi olaylardan seçme örnekler ile hipotezler yaratmaya ve bu hipotezler doğrultusunda savlarını geçerli kılmaya çalışmak olduğunu ifade etmiş, bunun da bilime ters olduğunu çünkü bilimin her şeyden önce yanlışlanabilir olması gerektiğini belirtmiştir.
Cümle İçi Kullanımı
Ama bütün öğeleri kanıtlanabilir biçimde doğru olan bir kuram, basit bir totoloji olmaz mıydı? Çemberi kırıp ilerlemek için tek şans, kanıtlanamazlık, hatta yanlışlanabilirlik bölgesinde yatıyordu.
Mülksüzler, Ursula K. Le Guin
Totoloji Örnekleri
Örnek 1: Ömer Üründül’ün maç yorumları. Örneğin ‘kazanmaları için bir gol daha fazla atmaları gerek’, ‘iki takım da gol atamazsa maç berabere biter’ ve benzeri gibi.
Örnek 2: Enflasyon yüksek olmasına rağmen fiyatlar da yüksek seyrediyor.
Örnek 3: Bilgisayar fiyatları yükseldiği için vereceği para da arttı.
Örnek 4: Havaların soğumasıyla beraber doğalgaz faturalarında da artış yaşanıyor.
