Kelimeler

Ahkam Kesmek Ne Demek? Ahkam Kesmek Deyiminin Anlamı Nedir?

Günümüz Türkçesi ile “bilip bilmeden bir konu üzerinde kesin kararlar vermek, görüş öne sürmek” anlamlarına gelen ahkam kesmek deyiminin aslında anlamında genişlemeye uğradığını görüyoruz. Nasıl?

Ahkam, Arapça hüküm kelimesinin çoğuludur. Ahkam, Arapça hükümler, kanunlar anlamlarına gelir. Deyimin orijinal karşılığı “bir konu üzerinde hüküm vermek”tir. Fakat günümüzde deyimin anlamında bir kaymaya uğradığını belirtmeliyiz.

Ahkam kesmek deyimindeki “kesmek” ise konu üzerinde bilgi vermek, konuyu aydınlatmaya çalışmak ya da görüş bildirmek anlamlarında kullanılmıştır.

“Ahkam kesiyor”, “ahkam kesmeye başladı” gibi deyimler, daha çok bilgisiz bir tartışılan konu üzerinde herhangi bir kayda değer bilgiye sahip olmayan kişinin kendince konuyu aydınlatmaya çalışması anlamlarında kullanıldığı için deyimin orijinali “galat” olmuştur.

Yani “ahkam kesmek” bozularak başka bir kavramı açıklayan bir deyim haline gelmiştir. Eskilerin bir sözü de bu konu üzerinedir: Galat-ı Meşhur, Lügat-ı Fasihten Evladır.

Yani yanlış bilinen bir şey, doğrusunun önüne geçerek eski kullanımını unutturur ve bu dilin gelişimi için iyi bir gelişme sayılabilir. Galat olma durumu her ne kadar kelimeler için kullanılsa da cümle ve deyimler de galat kavramına dahildir.

Sonuçta bazı dil bilimcilerin kabul ettiği bir şey var: Dil bozularak ilerler. Sürekli sabit kalan bir dil, kendi yarattığı alanın içerisinde hapsolur ve ilerleme kaydetmez. Dil açısından Türkçe, buna (ahkam kesmek deyimi) benzer onlarca örnekle doludur.

Bu konuda en büyük sorun, dilimizin önemli bir bölümünü oluşturan Arapça kelimelerin orijinal anlamlarının çok daha farklı olmasıdır. Türkçeye geçişte söz konusu kelimeler, ifade ettiği anlamlardan farklı kavramları açıklayan bir kelimeye dönüşebiliyor. Mesela cedelleşmek-cebelleşmek gibi.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.