Müddei İddiasını İspatla Mükelleftir Ne Demek?

Bir hukuk kaidesi gibi dursa da aslında oldukça güzel bir anlama sahip “müddei iddiasını ispatla mükelleftir” sözü, bugünlerde oldukça fazla karşımıza çıkıyor. Kısaca: Herhangi bir konu üzerinde fikir sahibi olan birisinin, konu hakkında bir görüş öne sürdüğünde, görüşünü destekleyen kaynaklarla bunu kanıtlamalıdır. Diğer bir deyişle müddei iddiasını ispatla mükelleftir. Peki müddei iddiasını ispatla mükelleftir ne demek?

Cümle içerisindeki her kelime, dilimize Arapçadan geçmiştir. Tek tek inceleyelim:

Müddei: İddia ortaya atan, dile getiren ya da bir konu üzerinde görüş öne süren kişi ya da kişilere müddei denildiği gibi medya veya herhangi bir kurum da müddei olabilir. İddia kökünden gelir.

İddia: Görüş, fikir ya da bir konu üzerinde, lehte veya aleyhte düşüncelerin tamamı.

İspat: Bir şeyin doğruluğunu veya yanlışlığını kanıtlama, delillerle çürütme ve gerçeği ortaya çıkarma faaliyetlerinin tamamına denir. Müspet ilimler tamlaması da buradan gelir. Kanıtlanabilir, kesin, matematiksel anlamlarındadır.

Mükellef: Mesul olma, bir konu veya iş üzerinde sorumluluk sahibi olma anlamlarına gelir.

Müddei iddiasını ispatla mükelleftir. Eğer ortada bir görüş varsa o görüş, kanıtlanmalı ve yanlış bir kamuoyu oluşturmanın önüne geçilmelidir. Ülkemizde faaliyet gösteren haber kuruluşlarının bu yanılgıya çokça düştüğünü görüyoruz.

Yine aynı zamanda artan sosyal medya kullanımı ile birlikte, bir konu üzerinde birkaç dakika içinde milyonlarca kişi görüş bildirebiliyor. Üstelik herhangi bir yaptırımı olmayan sosyal medyadaki görüş bildirimi, bu sözün her alanda geçerli bir kaide olması gerektiğini bir kez daha bizlere gösteriyor.

Örneğin bir haber sitesinden ya da gazeteden haber okuduğumuzda yazılan ve bize anlatılan her şeyi doğruymuş gibi algılarız. Özellikle sevdiğimiz bir medya ise bu inanma payı daha da artar. Fakat her medyada olduğu gibi sevdiğimiz medya kanalları içerisinde de yanlışlıklar olabiliyor. Tüm bu yanlışlıkları önlemek ve yanlış kamuoyu oluşturmamak adına, iddia sahibinin iddiasını ispatlaması gerekir.

Günümüz, herkesin herkese rahatlıkla sallayabildiği, atıp tutabildiği ve ahkam kesebildiği bir zaman. Hiçkimsenin bir şeyi kanıtlama gibi bir derdi yok. Hepimiz farklı düşünüyor olabiliriz ama hiçbirimiz, asılsız bir şeyle bir başkasını yanlış yönlendirmeye hakka sahip değildir.