Tarih

Birinci Dünya Savaşı Sürecinde Osmanlı İmparatorluğu

Dünya tarihinde binlerce insanı etkileyen ve birçok bölgede görülen iki büyük savaş vardır. Bu savaşlar günümüzde I. ve II. Dünya Savaşları olarak adlandırılır. 1914-1918 yılları arasında yaşanan ve dünyada devlet düzeni açısından önemli sonuçlar doğuran savaş, I. Dünya Savaşı’dır. Tarihsel süreç incelendiğinde bu savaşın hem uluslararası sistem çerçevesinde hem de dönemin devletlerinin iç dinamikleri çerçevesinde çeşitli sebepleri görülmektedir. Osmanlı İmparatorluğu, tarihte oldukça önemli konumu olan bir devlettir. 15. Yüzyılda yükselme dönemini yaşamıştır ve oldukça büyük bir coğrafi etki alanına sahip olmuştur. 16. Yüzyılla başlayan duraklama ve gerileme dönemine girmiş olsa da tarihsel önemi sebebiyle dönemin gelişmeleri içerisinde önemli bir devlet olarak yer almıştır. 18. Yüzyılın sonlarına doğru Osmanlı’nın dağılma dönemine girdiği görülmüştür. I. Dünya Savaşı da bu döneme dahildir ve savaşın sonuçları da Osmanlı’nın dağılmasında oldukça etkilidir.

Osmanlı İmparatorluğu’nun I. Dünya Savaşı’na girmesinin çeşitli nedenleri bulunmaktadır. Bunlar o dönemde hem bölgenin hem de devletin durumuyla ilgili nedenlerdir. Osmanlı’nın savaşa dahil olması konusunda zıt görüşler bulunmaktadır fakat incelendiğinde Osmanlı için savaşa girmenin bir zorunluluk olduğu yönündeki nedenler oldukça fazladır. Dünyada daha önce bahsedilen statükonun tehdit altına girmesi ve sömürgecilik gibi gelişmelerin yaşanması elbette Osmanlı’yı da etkilemiştir.

Öncelikle Osmanlı’nın jeo-politik konumunun savaşa girmemesine imkân vermediği söylenebilir. Osmanlı İmparatorluğu Asya, Afrika ve Avrupa kıtalarının kesişme noktasındadır ve üç kıtada da toprakları olan bir devlettir. Önemli ticaret yollarına ve İstanbul- Çanakkale gibi etkin boğazlara sahiptir. Bu durum bölgedeki bir gelişmeden Osmanlı’nın doğrudan etkilenmesine sebep olmaktadır. Öyle ki Osmanlı’nın fiilen savaşa dahil olduğunun başlangıcı olan olay Alman savaş gemilerinin Çanakkale Boğazı’ndan İstanbul’a gelmeleri ve İstanbul Boğazı’ndan Rusya’ya saldırmaları olmuştur. (Alkan, 2014) Almanya’nın Osmanlı ile daha önce kurmuş olduğu ittifaka dayanarak yaptığı bu hamlesi neticesinde Osmanlı’nın savaş girmeme ihtimali kalmamıştır. Osmanlı’nın neden Almanya ile bir ittifaka girdiği ise ayrı bir tartışma meselesidir. O dönemde Osmanlı siyasetinde etkili olan İttihat ve Terakki liderlerinin Almanya’nın askerî açıdan güçlü olduğunu ve savaşı kazanacağı düşünmeleri, Osmanlı’nın denge politikasında ve ekonomisinde Almanya’nın önemli bir yerinin olması, Almanya’nın Rusya’ya karşı Türkleri desteklemesi gibi nedenlerle Almanya o dönemde Osmanlı devleti açısından dost devlet konumundadır. (Sander, 2021) Aynı zamanda savaş öncesinde Osmanlı tarafından Rusya ve İngiltere’ye ittifak talebinde bulunulduğu fakat reddedildiği bilinmektedir. Bunun neticesinden Osmanlı savaşın başında tarafsız kalsa da savaş bittiğinde yalnız kalma endişesine girmiş ve yakın olduğu Almanya ile ittifak kurmuştur.

Osmanlı’yı savaşa dahil olmaya iten nedenlerden bir tanesinin de toprak hakimiyetinin tehdit altına girmesi olduğu söylenebilir. Osmanlı bu dönemde hem milliyetçilik akımının etkisiyle çok uluslu yapısının bir getirisi olarak iç isyanlarla karşı karşıya kalmış hem de diğer devletlerin kendi toprakları üzerinde hakimiyet mücadeleleriyle karşılaşmıştır. Savaşa yakın tarihte olan gelişmelerin dışında daha uzak bir tarihte bakıldığında Berlin Kongresi’nin yapıldığı 1878 yılından sonra İngiltere’nin Osmanlı topraklarını koruma anlayışını terk edip kendi hakimiyeti altına almaya yönelik politikalar izlemesi, kongreden sonra Fransa’nın Tunus’u işgalinin önünün açılması ve sonuç olarak 19. Yüzyılda Avrupa devletlerinin Osmanlı toprakları üzerinde hakimiyet kurma anlayışlarının olduğu görülmektedir. (Sander, 2021) 1881’de Tunus’un Fransa tarafından işgal edilmesi İtalya’nın Trablusgarp’a saldırmasının önünü açmıştır. Daha önce yaşanan iç isyan sonucunda bağımsızlığını ilan eden Yunanistan da Girit ve Makedonya gibi Osmanlı topraklarında hakimiyet kurmak istemiştir.  Rusya’nın da boğazlara sahip olmak istemesi söz konusudur. Bu durum göz önünde bulundurulduğunda I. Dünya Savaşı’na gidilen süreçte Osmanlı’nın Avrupa ve Afrika’da sınır bölgelerinde toprak kayıpları yaşadığı ve stratejik öneme sahip bölgelerde varlığının tehdit altına girdiği görülmektedir. Bu konuda Avrupa devletlerinin Osmanlı İmparatorluğu’na “Şark Meselesi” çerçevesinde yaklaşmış olmasından söz edilebilir. Osmanlı’nın Doğu’da bir sorun olarak görüldüğü ve hakimiyeti altındaki toprakların diğer devletler tarafından açık veya gizli anlaşmalarla paylaştırıldığı bir siyasi atmosfer mevcuttur.

20. yüzyılın başlarında Osmanlı’nın birçok noktada mücadeleye girmek zorunda kalması ve ekonomik olarak yıpranması söz konusudur. 1911’de Trablusgarp Savaşı, 1912-1913’te Balkan Savaşları, Osmanlı’nın askeri gücünün yıpranmasına sebep olmuştur. Savaşların ve Osmanlı’nın ticari durumu devletin ekonomisinin zayıflamasına yol açmıştır. Devletin ve halkın fakirlikle karşı karşıya kalması savaşa gidilen süreçte yöneticilerin savaşa girmek dışında ihtimalleri olmadığı düşüncesine sahip olmalarına yol açmıştır.

Sonuç

Yirminci yüzyıla gelinen süreçte dünyada özellikle Avrupa’da kurulmuş olan statükonun bozulması, Almanya’nın güçlenmesinin ardından yayılmacı politikalar izlemesi gibi başlıca nedenlerle bir dünya savaşı yaşanmıştır. Dönemin etkili bir devleti olan Osmanlı İmparatorluğu başta savaşta tarafsız kalmış olsa da daha sonra Almanya ile Avusturya- Macaristan’dan oluşan ittifakta yer almıştır. Bu noktada Osmanlı’nın savaşa girmesinin kaçınılmaz olduğu ve aksi yönünde görüşler bulunsa da Osmanlı’yı savaşa iten sebepler oldukça fazladır. Bir süredir yürütülen denge politikasının devam ettirilip savaş sonucunda da tarafsız kalınması ihtimali bu konudaki görüşler arasındadır. Fakat yukarıda da bahsedildiği gibi Osmanlı’nın toprakları üzerinde diğer devletlerin hakimiyet kurmak istemeleri, yükselen milliyetçilikle birlikte iç isyanların görülmesi, çeşitli mücadeleler neticesinde ekonomik sıkıntılar yaşanması ve uluslararası sistem içerisinde Osmanlı’nın bir ittifaka itilmiş olması gibi sebepler Osmanlı İmparatorluğu’nun I. Dünya Savaşı’nda yer almasına neden olmuştur.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Sponsorlu Bağlantılar: R10 Blog - Webmaster Forum - Sorum Var - evden eve nakliyat - Takipçi Satın Al - Tiktok takipçi satın al - vds - ilaç rehberi - Gündem - vip dizayn - vozol - Eşya Depolama - istanbul evden eve nakliyat - uluslararası evden eve nakliyat vdcasinotokyobetmegapari girişbircasinoparmabet meritkingmadridbet girişmadridbetkingroyalkingroyal giriş https://vorra.net deneme bonusu veren siteler https://www.ding3000.com https://cuberider.com Betnano https://www.snakkmedia.com https://abodehomedecor.com Abebet casino casino siteleri en iyi deneme bonusu veren siteler deneme bonusu veren siteler 2024 deneme bonusu veren siteler yeni deneme bonusu veren siteler deneme bonusu veren siteler güncel bonus veren siteler deneme bonusu bedava deneme bonusu veren siteler 2024 deneme bonusu veren siteler deneme bonusu veren siteler deneme bonusu veren siteler deneme bonusu veren siteler