Dalağın Vücudumuzdaki İşlevi ve Önemi Nedir?
Dalak, kan ve dolaşım sistemi ile ilgili bir organımız olduğu için bu organımızdan önce kanın yapısını ve özelliklerini incelemeniz gerek gerekir. Bir damla kana baktığımız zaman bu bize ilk anda renkli, basit bir sıvı görünüyor. Ama aynı kan damlasına otostopla incelersek içinde çok sayıda katı zerreciklerin bulunduğunu görürüz. Gerçekten de kan. Plazma denilen sıvıyla bunun içinde yüzen Alyuvarlar ve Akyuvarlar ve kan trombositlerinden meydana gelmiştir.
Alyuvarlar
Vücudun yapı taşı olan birer hücrelerdir. Yalnız, alyuvarlarda, hücrenin asıl kontrol merkezi olan çekirdek bulunmaz. Alyuvarlara kırmızı rengini veren içinde azot ve başka maddelerin de bulunduğu bir demir birleşimidir. İçinde oksijen bulunan hava solunum yoluyla Akciğerlerimize çekilir. Alyuvarlardaki hemoglobin maddesi, akciğerlerde havayla temas ettiği zaman oksijeni alır ve dolaşım sistemi vasıtasıyla vücudun her yanına götürür.
Akyuvarlar
Alyuvarlar gibi birer hücredir. Ancak bunları alyuvarlardan ayıran en önemli ve büyük özellik, yediklerini bulunmasıdır. Bunlar da Alyuvarlar gibi disk biçimdedir ama onlardan büyüktürler. Renksiz yarı saydam durumundadırlar.
Dalak
Dalak, midemizin arkasında, karnın son üstünde bulunan bir organımızdır. 9. ve 11. kaburga kemikleri hizasında bulunur. Biçimi, uzun ve beyzidir. Rengi koyu mor dur. Ergin bir insan dolabının uzunluğu 15 cm, genişliği de 7.5 cm kadardır. Kalınlığı da 4 cm’ye yaklaşır. Ağırlığı ortalama 185 gramdır. Dalak, mideye yakın olmakla beraber sindirim sisteminin değil, dolaşım sisteminin bir parçasıdır.
Dalağın oldukça karışık bir yapısı vardır. Lifli dokudan yapılmış elastiki bir kapsül (zar) içinde bulur. Bu kapsülün içi, çizgisiz kaslarla örtülmüştür. Dalağın içi loblara ayrılmıştır. Bu loblarda iki çeşit öz vardır. Renklerine göre kırmızı öz ya da beyaz öz ye ayrılır.
Dalak artık iş göremeyecek duruma gelmiş alyuvarları toplayıp parçalar. Böylece hemoglobini meydana getiren maddeler ayrışır. Karaciğer, ayrışan maddelerin bir bölümü ile safra yaparken artakalan demir de yeni hemoglobin maddelerinde kullanılır. Dalağı bundan başka yaptığı önemli görevler şunlardır;
1) Vücuttaki parazitleri yakalamak ve yok etmek.
2) Alyuvar yapmak
3) Çok acele ihtiyacı olduğu zaman alyuvar yapmak (bu durum bazı tehlikeli hastalıklara götürür)
Görülüyor ki artık işe yaramayan alyuvarları parçalayan dalak, aynı zamanda yenilerini de de yapabilecek güçtedir. Önemli bir organ olan dalak, hem kan yapıcı, hem de kanı yok edici özellikleri yönünden ayrı bir değer taşır.
Yapılan incelemeler, dalağın büyüme de katkıda bulunduğunu göstermiştir. Bilginler, bunu ispatlamak için köpekler üzerinde deneme yapmış, yeni doğan yavrulardan bazılarının dalaklarını çıkarmışlardır. Dalağı çıkarılan yavruların çok geç büyüdüğü görülmüştür. Dalağın vücudumuzdaki önemi büyük olmakla beraber hayati bir rolü yoktur. Dalak çıkarılırsa vücudun başka organları da dalak görevini yapabilirler.
