Hukukta Eşya Nedir? Türleri Nelerdir?
Eşya hukuku kişiler ile eşya arasındaki ilişkileri düzenler. Eşya hukukunun üç temel konusu vardır. Bunlar;
Zilyedlik: Eşya üzerindeki fiili hakimiyet
Ayni haklar: eşya üzerinde doğrudan hakimiyet sağlayan ve herkese karşı ileri sürülebilen haklar. (milkiyet, sınırlı ayni haklar)
özellikleri: ayni haklar,
– eşya üzerinde doğrudan hakimiyet sağlayan
– Herkese karşı ileri sürülebilen
– Zaman aşımına tabi olmayan haklardır.
– tapu sicili.
Eşya Nedir?
–cismani varlığı olan (enerji dahil)
!!! Bağımsız ve sürekli bazı sınırlı ayni haklar taşınmaz hükmünde olduğu için cismani varlığı olmamasına rağmen eşya sayılır.
–Sınırlanabilir olan (fiziki ve ekonomik bütünlük ifade eder. Örneğin, 1 kg pirinç eşyadır, tek bir pirinç tanesi ise eşya değildir. Buna rağmen üzerinde isim yazılı olan tek pirinç tanesi eşyadır..)
–Hukuki hakimiyet elverişli olan (örneğin İstanbul köprüsü özel hukuk anlamında eşya değildir. Çünkü kamu malıdır ve kamu malları özel hukuk anlamında hakimiyete elverişli sayılmaz.)
–Kişisel olmayan (örneğin ceset eşya değildir. Kişisel değerler, vücutta sabit olan saç, protez bacak ve benzeri eşya sayılmaz.) şeylerdir.
Eşya Türleri Nelerdir?
a) Taşınır eşya – Taşınmaz eşya: taşınmaz eşya tapuda ayrı sayfaya kayıt edilen eşyalardır. Bunlar MK’ya göre, araziler, kat mülkiyetine tabi bağımsız bölümler ve bazı sınırlı ayni haklardır (bağımsız ve sürekli olanlar: kaynak ve üst hakkı). Taşınmaz eşya dışındakiler ise taşınır eşya grubuna girer. Kulübe, büfe ve çardak taşınır eşyadır.
b) Misli Eşya – Misli Olmayan Eşya: misli eşya sayılabilen, ölçülebilen, tartılabilen ve miktar olarak belirlenebilen eşyalardır. Dünyada bir tane olmayan her şey mislidir.
c) Tüketilebilen eşya – Tüketilmeyen eşya:
!! Para tüketilebilen eşyadır.
d) Bölünebilen Eşya – Bölünemeyen eşya: kıymetinde önemli bir azalma olmaksızın aynı nitelikte birden çok parçaya ayrılabilen eşyalara bölünebilen eşya denir. Örneğin, televizyon bölünemeyen eşyadır. Buna karşılık bir top kumaş bölünebilen eşyadır.
e) Sahipli Eşya – Sahipsiz Eşya: Üzerinde hiçbir şekilde mülkiyet hakkı bulunmayan eşyalara sahipsiz eşya denir. Menkullerde doğadan toplanan şeyler ve terkedilmiş şeyler sahipsiz eşyayı oluşturur. Taşınmazlarda ise sahibi tarafından terkin edilen taşınmazlar sahipsiz eşya olarak kabul edilir.
!!!!! Sahipsiz eşyaların mülkiyeti asle kazanılır. Buna taşınmazlarda işgal, taşınırlar da ihraz denir. Sahipli mallar ise devren, zamanaşımı ile ve miras yolları ile kazanılabilir.
f) Basit Eşya – Birleşik Eşya – Eşya Topluluğu:
Basit (yalın) eşya, hariçten hiçbir şey katılmaksızın tek başına mevcut olan yekpare eşyadır. Örneğin bir kağıt. Birleşik eşya (mürekkep eşya), birden çok basit ve bağımsız eşyanın birleşmesinden meydana gelen eşyadır. Örneğin bir kitap. Eşya topluluğu ise bağımsızlıklarını kaybetmek sizin ortak bir amaç için bir araya getirilmiş olan ve ekonomik bir bütünlük arz eden birden çok eşyanın meydana getirdiği eşya topluluğudur. Eşya toplumda yer alan her bir eşya birbirine karşı eşit önemdedir, aralarında koordinasyon vardır, bunların her biri tamamlayıcı eşya durumundadır: örneğin bir çift ayakkabı. Eşya topluluğunda topluluğa dahil basit ya da birleşik eşyalar üzerindeki mülkiyet, Zilyedlik ve benzeri tek bir hukuki işlemle devredilebilir.
