Hukukta Kayyım ile Vasi Arasındaki Fark Nedir?

Hukukta en çok karıştırılan iki meseleden söz edeceğiz; kayyım ve vasi. Her ne kadar her ikisi de benzer içerik ve anlamlara sahip olsa da belirli özellikleri bakımından birbirinden ayrılır. Bu yazımızda kayyım ile vasi arasındaki farklardan söz edeceğiz. 

Kayyım Nedir? 

Hukukta kayyım denilen kavramın kökenleri Roma hukukundaki “Cura”ya dayanır. Cura kelimesi bakmak, ilgilenmek, itina göstermek gibi çeşitli anlamlara gelir. Roma hukukunda zihinsel engellilerin veya reşit olmakla birlikte yaşça küçük olanların işleri onların çıkarını gözeterek geçici olarak idare etmek üzere düzenlenmiş bir kurum olarak karşımıza çıkar bu kavram. Kayyım’ın da böyle bir anlamı vardır. Yönetim konusunda eksiklikleri bulunan ya da zaafiyet barındıran makamlar kayyım atanarak işlevsel hale getirilir. 

Hukuk açısından kayyımlığın vasilikten ayrılan en temel farkı, yetkisinin net olarak tanımlı bir işle ya da belirli bir zaman için sınırlı tutulmasıdır. Birisine vasi atanması demek söz konusu kişinin hukuken ehliyetsiz olduğunun tescili demektir. Kayyımlık ise atandığı özneyi ehliyetsiz kılmaz. 

Daha açık bir ifadeyle kayyımlık ile vasilik arasındaki farkı izah edersek “vasi kişiye, kayyım mala atanır” şeklinde bir tanımla konu vülgarize edilebilir. 

Kayyım mı Kayyum mu? 

Bu iki kelime birbirinden oldukça farklı iki anlama sahiptir. Sıklıkla birbirinin yerine kullanılır ancak yanlıştır. Hukuken kast edilen “kayyım” kelimesidir. 

Kayyım: Allah’ın sıfatlarından biridir ve ezeli, ebedi olmayan anlamlarına gelir. 

Kayyum: Daha çok peygamberlere atfedilen bir sıfat olarak karşımıza çıkar. Tüm iyilikleri üzerinde toplayan, muhtaçlara ihsan ve yardım eden anlamlarına gelir. 

Kaynak: Tanıl Bora, Zamanın Kelimeleri, Birikim Kitapları, 2018, İstanbul, s.157-158