Laissez Faire-Laissez Passer (Bırakınız Yapsınlar-Bırakınız Geçsinler) Nedir?
“Bırakınız yapsınlar bırakınız geçsinler” anlamlarına gelen Fransızca bir cümle olan Laissez Faire-Laissez Passer, ekonomistlerin bağımsızlık bildirgesi olması bakımından önem taşır.
Ekonomik liberalizm, muhafazakar ekonomi, klasik ekonomi ya da Laissez Faire olarak da adlandırılan bu teorinin merkezindeki yenilik, devlete olan bakış açısı ve tavırdı.
Devletin ekonomiye müdahale yetkisinin insan doğasına karşı olduğunu, devletin ekonomiden elini çekmesiyle her şeyin düzene oturacağını dile getiren bu ekonomik görüşle göre ekonomi, liberal bir çerçevede yapılırsa kendi kendini düzeltebilecek bir yapıya sahiptir.
Felsefenin özeti “Atlara istedikleri kadar yulaf yemelerine izin verirseniz, serçeler de bundan faydalanabilir” sözüdür.
Serbest piyasa ekolünün başlangıç noktası ve aynı zamanda fizyokrasinin temel fikir aşamasının gerçekleştiği bir bildiri olma özelliğine sahip Laissez Faire, iktisadi liberalizmin temel taşıdır.
Victoria dönemi Büyük Britanya’nın yükselişe geçmesi ve İngiltere’nin ekonomik anlamda şaha kalkmasının altında bu ekolün gerekleri yatmaktadır.
Laissez Faire kapitalizmi, üretim içerisindeki etkin büyümeye karşın, toplumsal dağıtım çerçevesinde eşitsiz bir yapı oluşturdu.
Laissez Faire ekonomisinin en çelişkili sonu, büyük ve zengin ülkelerin kendi koyduklara ilkelere uymaması durumuydu.
Sistemin temelinde yatan özgürlük, baştan avantajlı olanların, araçlarında ilkesiz olanların ya da istisnai bir şansa sahip olanların daha zengin ve güçlü olmaları için daha fazla şans tanıyordu.
Bu yapı içerisinde yer alan;
Zengin ile yoksulun yan yana varoluşu,
zenginliğin ve bununla birlikte toplumsal iktidarın yoğunlaşması, tröst, kartel ve tekel örgütlenmeleri, holdingleşme ve birbirlerine çapraz bağlarla bağlanmış yönetim kurulları, eşit bireyler arası serbest rekabet idealini ortadan kaldırdı.
Ekonominin özerk bireyi yücelten ve devletin rolünü kısıtlayan yapısı, bireyleri anonim şirketlerin emrine vermiş, sistem içerisinde kalıcı hale geldikleri için sistemden çıkartılması zor bir yapı almışlardı.
