İnkılap Tarihi

Milli Mücadelede Milli Basın ve Yayın

Milli mücadelenin askeri ve siyasi ayağının yanı sıra milli basın ve yayın ayağı da oldukça önemlidir. Bu dönemde milli bilinci ayakta tutma ve halk arasında bağı ve iletişimi güçlendirme rolü basın ve yayın organlarına kalmıştır. Milli Mücadelede basın ve yayın organları nelerdir? Bu dönemde çıkarılan gazete ve dergiler nelerdir?

Minber 

  • Mustafa Kemal ve Ali Fethi Okyar ile İstanbul’da yayınladıkları bir gazetedir. 
  • Mustafa Kemal bu gazeteye kuruluş sermayesi ve yazdığı yazıları ile de önemli katkılarda bulunmuştur. 

İrade-i Milliye 

  • Sivas Kongresi’nde alınan kararla kurulmuş bir gazetedir. 
  • Mustafa Kemal bu gazeteyi ”benim gazetem” diye sahiplendiği bu gazete Temsil Heyetinin kararlarını halka duyurmayı amaçlamıştır. 
  • Milli Mücadele’nin sözcülüğünü doğrudan yapan ilk gazete olma özelliğine sahiptir. 
  • Bu gazetede Mustafa Kemal’in de yazıları mevcuttur. 

Hakimiyet-i Milliye

  • Temsil Heyeti’nin Ankara’ya gelmesinden sonra yayın hayatına başlamış bir gazetedir. 
  • Yine bu gazetede de Mustafa Kemal’in yazıları yer almıştır. 
  • Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin yarı-resmi bir yayın organı olmuştur. 
  • Ulus Gazetesi adıyla 1935 yılından sonra basılmaya devam etmiştir. 

Ceride-i Resmiye 

  • Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin yayın organı olma özelliğine sahiptir. 
  • Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükumeti’nin çıkarmış olduğu genelge, yasaları ve yaptığı atamalarını halka duyurma görevini üstlenmiştir. 
  • Resmi Ceride adıyla 10 Eylül 1923’ten sonra basılmaya devam etmiştir. 
  • Cumhuriyet’in ilan edilmesinden sonra Resmi Gazete olmuştur. 
  • Bu gazete ayrıca ”Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nu” yayınlamıştır. 
  • Faaliyetleri çerçevesinde ”Matbuat ve İstihbarat Genel Müdürlüğü” ile çalışmıştır. 

Anadolu Ajansı 

  • Yunus Nadi ve Halide Edip gibi isimlerin önderliğinde kurulmuştur. 
  • Matbuat ve İstihbarat Müdürlüğü’ne bağlı çalışan bu ajans, Mustafa Kemal’in talimatı ile kurulmuştur. 
  • Halkın yalan haberleri ile yanlış yönlenmesini engellemek, çıkan asparagas haberler yerine doğru ve kaliteli bilgiler vermek amacıyla hizmet eder. 
  • Öte yandan dünyada Türk ve Türkiye lehine kamuoyu oluşturmak amacıyla da hizmet edilmiştir. 

Matbuat ve İstihbarat Genel Müdürlüğü

  • Meclis Başkanına karşı sorumlu olarak faaliyetlerini sürdürmüşlerdir. 
  • Gazete, broşür ve kitaplarla halkta milli bir bilinç oluşturmak, dünyada bir kamuoyu oluşturmak, basın ve yayın organlarını güçlendirmek gibi amaçlarla kurulmuştur. 

Albayrak 

  • Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti çıkarmıştır. 

Hadisat 

  • Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti çıkarmıştır. 

Le Pays (Vatan) 

  • Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti çıkarmıştır. 

Açıksöz 

  • Kastamonu’da çıkartılan bir gazetedir. 
  • Bu gazete, İstiklal Marşı’nı yayınlayan ilk gazetedir.

Vakit 

  • Mehmet Asım ve Ahmet Emin tarafından İstanbul merkezli çıkarılmıştır. 
  • Çok renkte basılan ilk gazete olma özelliğine sahiptir. 

Küçük Mecmua 

  • Diyarbakır’da Ziya Gökalp tarafından çıkarılan bir gazetedir. 

Sebi’ül Reşad

 

  • İlk kurulduğunda Sırat-ı Müstakim ismi ile çıkarılmıştır. 
  • Mehmet Akif’in gazetesi olarak da bilinir. 

Tevhid-i Efkar 

  • İstanbul’daki en etkili gazetelerden biri olmuştur. 
  • Mim Mim Grubu’na da merkez olmuştur. 

İkdam 

  • Bu gazete, Yunus Nadi tarafından çıkarılmıştır. 
  • Mustafa Kemal’e ait olan ”geldikleri gibi giderler” sözü ilk kez bu gazetede yer almaktadır. 

Tanin

  • II. Meşrutiyet’ten sonra İstanbul’da çıkarılan İttihatçı bir yayın organıdır. 
  • Hüseyin Cahit tarfından çıkarılmıştır. 
  • 1945 yılında yayınlanan ”Kalkın Ey Ehl-i Vatan” başlıklı yazı, Tan Olayı adı verilen baskının yaşanmasına neden olmuştur. 

Öğüt

  • 1917 senesinden itibaren 96 sayı basılmış ve Afyon’da yayın hayatına başlamıştır. 
  • Gazete daha sonra Ankara ve Konya’ya taşınmıştır.

İleri

  • Celal ve Suphi Nuri tarafından çıkarılan bir gazetedir. 
  • Bu gazetede, Mustafa Kemal’in isimsiz yazılarına yer verilmiştir. 

Babalık 

  • Konya’da çıkarılmıştır. 

İzmir’e Doğru

  • İzmir’de çıkarılmıştır. 

Diğer Basın&Yayın Organları ve Çıkarıldığı Yerler&Çıkaranlar 

  • Doğru Yol: Kıbrıs Türkleri
  • Ankebut: Kıbrıs Türkleri
  • Yeşil Yuva: Artvin
  • Yenigün: İstanbul
  • Duygu: İzmir 
  • Tercüman: İstanbul
  • Ses: Balıkesir
  • İrşad: Balıkesir 
  • Işık: Giresun 
  • Amal-ı Milliye: Maraş
  • Ahenk: İzmir
  • Hukuk-u Beşer: İzmir 
  • Dertli: Bolu
  • Ahali: Edirne 
  • Emel: Amasya 
  • Anadolu: Antalya
  • İstikbal: Trabzon 
  • Doğru Söz: Balıkesir

Milli Mücadele Karşıtı Yayınlar

  • Alemdar 
  • Selamet 
  • Aydede
  • Şarkın Sesi
  • Tan
  • Peyam-ı Sabah
  • Zafer
  • Zincirbent 
  • Güleryüz
  • Köylü
  • Yeni Dünya 
  • Ümit
  • Türkçe İstanbul

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.