Dizginlemek Nedir? Dizginleri Eline Almak Ne Demek?

Dizginlemek, tabirinin kökü “dizgin” kelimesinden yani binek ve koşum hayvanlarının gemlerine bağlanan ve hayvanları yöneltmeye ve kontrol altına almaya yarayan kayıştan gelmektedir. Söz konusu kayışa dizgin adı verilir. “Dolu dizgin yoluna devam etmek” deyiminde yer alan “dizgin” buradaki anlamında kullanılmaktadır. Dizginleri eline almak tabiri ise Türkçede birkaç anlamda kullanılmaktadır. Bunları durdurmak, yavaşlatmak, kontrol altına almak ve söz sahibi olmak şeklinde dört ana kısma ayırabiliriz.

Durdurmak

Kötü giden bir durum veya gelişmenin daha da kötüye gitmemesi adına dizginleri ele almak ve gidişatı durdurmak için de dizginleri eline almak deyimi kullanılmaktadır. Burada dizginden kast edilen “el freni” anlamıdır.

Yavaşlatmak

Özellikle etkisini zayıflatmak ya da hasarı minimize hale getirmek amacıyla da “dizginleri eline almak” deyimi kullanılmaktadır. Burada kast edilen şey esasen dizginin atı yavaşlatmak için kullanılan bir kayış görevinde olmasıdır.

Kontrol Altına Almak

Kontrol dışı ve müdahale edilmesi gereken herhangi bir olay, gelişme ya da durumu mevcut halinden daha da kötüye gitmesini engellemek, gidişatı sınırlamak anlamında da “dizginleri eline almak” deyimi kullanılmaktadır. Burada kast edilen ise gerçek anlamındaki kayışın atı kontrol altına almak anlamıdır.

Söz Sahibi Olmak

Bir gelişme ya da olaydan sonra kontrolü ele geçiren kişi, kurum ya da kimseler için de “dizginleri eline almak” deyimi kullanılmaktadır. Mesela “Türkiye’de her siyasi parti, iktidar olduğunda yeni bir şeyler yapmıyor; sadece dizginleri ele alıyor” cümlesindeki dizginleri ele almak deyimi, bu anlamda yani söz sahibi olma anlamında kullanılmıştır.